ระนาดทุ้มเหล็กเป็นเครื่องดนตรีประเภทเครื่องตีที่มีเสียงไพเราะ กังวาน นุ่มนวล พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงมีดำริให้สร้างขึ้น โดยเลียนแบบระนาดทุ้มไม้ ภายหลังจากที่มีการสร้างระนาดเอกเหล็กขึ้นอยู่ก่อนแล้ว
         ระนาดทุ้มเหล็กมีส่วนประกอบที่สำคัญ คือ
         1.ลูกระนาด ทำจากเหล็ก เดิมทีทำจาก ทองเหลืองหรือสัมฤทธิ์ ตี หรือหล่อ ขึ้นรูปให้ได้ขนาดตามที่ต้องการลดหลั่นกันมีจำนวน 16-17 ลูก ทำการปรับแต่งเทียบเสียงโดยการ ตะไบ หรือขูดข้างใต้ลูกเหล็กนั้นให้ได้เสียงตามที่ต้องการ
         ลูกระนาดทุ้มเหล็ก เสียงต่ำสุด (เรียกว่า ลูกทวน) มีความยาวประมาณ 35 ซม. กว้างประมาณ 6 ซม. ลูกที่มีเสียงสูงสุด (เรียกว่าลูกยอด) มีความยาวประมาณ 29 ซม. กว้างประมาณ5.5 ซม.
         2.รางระนาด ทำจากไม้เนื้อแข็งชนิดต่าง ๆ มักทำจากวัสดุเช่นเดียวกับระนาดทุ้มเพื่อให้มีความสวยงามและเหมาะสมเข้าชุดกัน โดยทำเป็นก่องสี่เหลี่ยมผืนผ้า ตอนบนแผ่กว้างออกเป็นราง วางไม้ระกำหรือในปัจจุบันนิยมใช้เส้นยางเล็กๆ ติดรางตลอดตามความยาว เพื่อรองรับ ลูกระนาดแทนการร้อยเชือกแบบระนาดทุ้มไม้ บริเวณเท้าของรางระนาดนิยมติดเป็นล้อเล็กๆเพื่อการเคลื่อนย้ายระนาดเอกเหล็กที่มีน้ำหนักมากได้คล่องตัวขึ้น
         3.ไม้ระนาด ก้านไม้ทำจากไม้ไผ่แก่จัด เช่นเดียวกับระนาดเอก แต่มักจะมีขนาดใหญ่กว่า ตอนปลายแทงทะลุแป้นหนังที่ดินที่ตัดเป็นปื้นวงกลมคล้ายไม้ฆ้องแต่มีขนาดที่บางกว่า
         ระนาดทุ้มเหล็กนั้น มีวิธีการบรรเลงเฉพาะตัวที่เป็นเอกลักษณ์ มักจะนิยมตีเป็นเสียงห่างๆ สอดสลับกับระนาดทุ้มได้อย่างไพเราะน่าฟัง