Read me 25 - page 30

30
ในสหรัฐอเมริ กา พิ พิธภั ณฑ์ที่มี
อยู ่กว่า 7,000 แห่งทั่วประเทศมีผู้ เข้าชมรวม
กั นเยอะกว่าผู้ชมภาพยนตร์ และกีฬาแต่ ละ
ประเภทเสียอี ก จึงไม่ น่าแปลกใจนั กที่จะมีคน
สงสัยว่าการสร้ างพิพิธภัณฑ์แต่ละแห่ง หรือ
การเลื อกแสดงชิ้นงาน ตลอดจนการอธิ บาย
ให้ความหมายต่อสิ่งที่อยู ่ในพิพิธภัณฑ์นั้น มี
อิทธิ พลทางการเมืองเข้ามาก�ำหนดหรือไม่ ?
และในทางกลับกั น การสร้าง การจัดแสดง
และการอธิ บายสิ่งที่อยู่ ในพิพิธภัณฑ์ แต่ละ
แห่งนั้นมีอิทธิ พลทางสังคมการเมืองมากน้ อย
แค่ไหนอย่างไร?
‘ทิ โมธี ลูค’ หนึ่ งในนั กวิ ชาการ
อเมริ กั นที่ สนใจประเด็นดั งกล่ าวเชื่ อว่ า
พิพิธภั ณฑ์ และการเมืองมีความเกี่ยวข้องกัน
จริง โดยพิ พิธภัณฑ์เป็นกลไกหนึ่ งที่สามารถ
ก� ำหนด ‘ความจริง’ ให้กั บเรื่องราวในอดี ต
และปัจจุบันเพื่อให้คนคล้อยตามไปกับสิ่งที่น�ำ
เสนอได้ ลูคยกตั วอย่างกรณีศึกษาที่น่าสนใจ
ในหนังสือ ‘Museum Politics’ หรือการเมื อง
พิพิธภัณฑ์ ที่เขาเขียนไว้อย่างหลากหลาย เช่น
พิพิธภัณฑ์ ฆ่าล้างเผ่ าพันธุ์แห่งชาติ (National
Holocaust Museum) ที่มีส่วนช่วยตอกย�้ำให้
คนอเมริกันเห็นใจชาวยิ ว และเกลียดชังนาซี
เช่นเดี ยวกับพิพิ ธภัณฑ์แห่งความอดทนอด
กลั้น (Museum of Tolerance) ที่มีส่วนกล่อม
เกลาสังคมอเมริ กันให้ยึดถือค่ านิยมแห่งความ
เสมอภาค เท่าเทียม และเปิ ดกว้ าง ขณะที่
พิพิธภั ณฑ์ประวัติ ศาสตร์ธรรมชาติ (American
MuseumofNaturalHistory)และพิพิธภัณฑ์
ทะเลทรายโซโนราในแอริโซนา (Arizona-So-
nora Desert Museum) ที่เป็นพิ พิธภัณฑ์
วิทยาศาสตร์ต่างก็มีอิ ทธิพลในวงวิชาการของ
แขนงตัวเองเช่นเดียวกัน
นอกจากนี้ ลูคยังได้พยายามศึ กษา
ลึกขึ้ นไปอีกในรายละเอียดปลี กย่อย ทั้งการ
เลือกหัวข้อจั ดแสดง การประชาสัมพันธ์ การ
ออกแบบตั วพิพิ ธภัณฑ์ ไปจนถึ งที่ ตั้ งของ
พิพิธภัณฑ์แต่ละแห่ ง ซึ่งเขาพบว่าต่างมี ส่วน
เกี่ยวข้องกับจุดมุ่ งหมายทางการเมืองของคน
บางกลุ่มแทบทั้งสิ้นกลุ่มคนที่ว่านั้นมีมากมาย
หลากหลาย แต่โดยรวมแล้วคือกลุ่มคนที่ ต่อสู้
แย่งชิงพื้นที่ทางวัฒนธรรมสังคมและการเมือง
ไปมาระหว่างกัน โดยพิ พิธภัณฑ์เป็ นเพียงหนึ่ง
ในกลไกมหาศาลรอบด้านที่ถูกคนเหล่านี้เป็น
เครื่องมือ
แนวคิดที่ว่าจึงไม่ได้ใช้ กับพิพิธภัณฑ์
ในสหรัฐฯ เท่านั้ น หากแต่ยังสามารถน� ำไป
อธิ บายที่มาที่ ไปของพิ พิธภั ณฑ์ และสิ่งที่
อยู่ เบื้องหลังได้เป็นอย่ างดี โดยเฉพาะอย่าง
ยิ่งในประเทศที่การเมืองหลั งม่ านแทรกซึม
อยู่ ทั่วทุกอณูในสังคม พิพิ ธภัณฑ์คือหนึ่งใน
กลไกที่แยบยลที่ สุด ที่ล้ างสมองคนด้วยความ
เพลิดเพลินใจ และท�ำให้ พวกเขาเสพ ‘ความ
จริงส� ำเร็จรูป’ ที่มาพร้อมกับมั นไปโดยไม่รู้ตัว
อย่างไรก็ตาม แน่นอนว่าพิพิธภัณฑ์
แต่ละที่ ล้วนมีคุ ณค่ า และประโยชน์ ในตัว
ของมันไม่ทางใดก็ทางหนึ่งเสมอ ไม่ว่ามันจะ
ถูกสร้าง และน� ำเสนอด้วยเหตุ ผลทางการ
เมืองใดๆ ก็ตาม ดังนั้น การหลีกเลี่ยงการตก
เป็นเหยื่อทางการเมืองจึงไม่ใช่ การหยุดเข้า
พิพิธภั ณฑ์ หากแต่เป็นการเยี่ยมชม และรั บ
ข้อมูลอย่างรู้เท่ าทัน ตลอดจนรู้จักตรวจสอบ
ข้อมูลและกลั่นกรองสิ่งที่พิพิธภัณฑ์อ้างว่าเป็น
‘ความจริง’ จริ งๆก่อนที่จะเชื่ อนั่นเอง
พิพิ ธภัณฑ์ต่ างประเทศ
ที่ตั้ง เมืองเบอร์ลิน ประเทศเยอรมนี
เวลาทำ�การ
เปิดทุกวัน 10.00 – 20.00 น.
ไม่เสียค่ าเข้าชม
‘Currywurst’ คื อไส้กรอกย่ าง
โรยด้วยผงกะหรี่ และซอสมัสตาร์ ดทานคู่กับ
ขนมปังหรือมันฝรั่ ง เป็ นอาหารจานด่วนที่
สามารถพบเห็นได้ทั่วไปตามร้ านแผงลอยใน
ประเทศเยอรมนี เจ้าCurrywurst ได้รั บความ
นิยมจนเกิดเป็นCurrywurstMuseumภายใน
พิพิ ธภัณฑ์จัดแต่งด้วยสีที่ ฉูดฉาดดึงดูดผู้คน
เป็นอย่ างดี โดยมีเฟอร์ นิเจอร์ที่ออกแบบมา
ให้เข้ากั บตัวพิ พิ ธภัณฑ์อย่ างโซฟาไส้กรอก
ล�ำโพงขวดซอสมะเขือเทศฯลฯมีการน�ำเสนอ
ส่วนประกอบวัตถุดิบด้วยแสงสีที่ น่าสนใจ
อีกทั้งยังสื่อมัลติมีเดียให้เราได้สั มผัสการท�ำ
เจ้า Currywurst ตั้งแต่เริ่มเลือกวั ตถุดิบ ย่าง
ปรุงรส ครบวงจร และเมื่อถูกเรียกน�้ำย่อยกัน
มาตลอดการเดินชมพิพิ ธภัณฑ์แล้วก็ต้องกิน
Currywurst จากร้านที่พิ พิธภัณฑ์คั ดสรรมา
แล้วเป็นอย่ างดี พิพิ ธภัณฑ์นี้ท�ำให้เราเห็ นว่า
สิ่งที่ธรรมดาๆ อาจกลายเป็ นสิ่งน่ าสนใจขึ้น
ได้ ด้วยวิธีการน�ำเสนอที่แตกต่างและมุมมอง
ใหม่ๆนั่นเอง
Deutsches
Currywurst
MuseumBerlin
พิ พิธภัณฑ์
เกี่ ยวอะไรกับการเมื อง?
เรื่อง: ฉัตรณรงค์ เมืองวงษ์