OTOP - page 44

44
แม่ท� ำงานชิ้นนี้มานมนาน มีความช�ำนาญ และมีการพลิกแพลงลายปักได้หลายแบบ งานชิ้นนี้จึงเป็นงานที่ไม่อยากเย็นอะไรนัก
ทุกวันในเวลาสายๆ ไปจนเย็ นพวกป้า น้ า อา และผู้หญิงในหมู ่บ้านต่างพากันมาที่บ้านของเรา ผลัดเปลี่ยนเวียนกั น บางคนมา
ชั่วประเดี๋ยวประด๋าวก็กลับไป บางคนมานั่ งอยู่เป็นวันๆ จนเย็นจึงกลั บ ต่างคนต่างมาหัดตัดเย็บ ทอผ้าฝ้าย และหัดปักลาย เย็บลาย
เสื้อผ้ าเหล่านั้นเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ อย่างช้าๆ ตามประสาการใช้แรงคน และต้องอาศัยความประณีต พอเยอะเข้ าผู้ใหญ่กับเมียก็ เข้ามารับเสื้อ
กางเกง ผ้าฝ้ายเย็ บมือจากแม่ เพื่ อจะน�ำไปขายในร้านค้ า OTOP ของต�ำบลหนองสูง ส่งไปยังตัวเมื องมุกดาหาร กรุงเทพฯ และศูนย์
OTOP อื่นๆ เสื้อผ้าฝ้ายของแม่ใส่สบาย ระบายความร้ อนดี และไม่อึดอัด เนื้อผ้าโปร่งเบา เข้ากั บสภาพภูมิอากาศเมืองไทย ประกอบกับ
การเย็บปักลวดลายต่างๆ ที่ ประณีตงดงาม ส่งผ่ านความตั้งใจของแม่ และหญิงชาวภูไทแห่งบ้านนาหนองแคน คนจึงนิยมซื้อหาไปใส่
กันมาก แม่คิดค้นลายใหม่ๆ ออกมาเพื่อให้ดูแปลกตาน่าซื้อ น่าใส่ ซึ่งก็ได้รับผลตอบรับดี หนุ่มสาว และเด็กๆ ต่างหันกลับมาใช้ชุด
ผ้าฝ้ายเย็ บมือเป็นชุดใส่ประจ� ำวัน พอจะออกจากบ้านเข้าเมือง หรือไปเที่ยวจึงเปลี่ยนเป็นชุ ดอย่างสมัยนิยมกัน วิ ถีแห่งภู ไทกลับคืนสู่
หมู่บ้าน และฝีมือของแม่ก็ได้รับการสืบทอดขยายวงกว้างออกไป
แม่นั่งเย็บเสื้อตั วใหม่โดยมีกล่ องคู่ใจอยู่ข้างๆ ฉันเข้าไปใกล้ แลเห็นลายแกะไม้ฝีมือดี รูปหนุ่มสาวเกี้ยวพาราสีกันอยู่ นึกสงสัย
จึงถามออกไปลอยๆ ว่าท�ำไมแม่ถึงติดกล่องไม้ใบนี้ ไว้กั บตัวตลอดเวลา “มันเป็ นความลับของแม่” แม่บอกขณะสองมือยังปั กเข็มลงบน
ผ้าฝ้ ายสีขาวไปเรื่อยๆ ความเงียบของแม่พร้อมอมยิ้มน้ อยๆ นั้นยิ่งชวนให้อยากรู้ “ความลับอะไรเหรอแม่!” ฉันเปลี่ยนความสงสัย
ภายในใจเป็นถ้ อยค�ำ เปล่งออกไปด้ วยความอยากรู้อยากเห็น แม่ก็ เหมือนยั่วเย้าความอยากรู้ เหล่านั้ นด้วยรอยยิ้มในความเงียบ
และค่อยบรรจงเย็ บผ้าเรื่ อยไป ฉันทนสงสัยในร้อยยิ้มยั่วนั้นไม่นานก็กระเซ้าหนักขึ้น “เอ๊ะ! เรื่องของผู้ใหญ่” แม่ ว่าพลางเย็บจั บ
เม็ดกระดุมกะลามะพร้ าวมาวางบนคอเสื้อ ขยับอยู่สองสามครั้ง เมื่ อได้ที่เหมาะเจาะแม่ก็ เย็บกระดุ มเม็ดนั้นติดเข้าไป เสร็จเรียบร้อย
แม่ก็ตั ดด้ายและเก็บเข็มกับอุปกรณ์ อื่นๆ ลงกล่ อง ก่อนสลัดเสื้อตั วใหม่แล้วยกขึ้นดูความเรี ยบร้อย
“แม่เล่าความลับของกล่ องนี้หน่ อยสิ นะแม่ นะ” แม่ ลุกเอาเสื้อตั วใหม่ ไปแขวนรวมกับตัวอื่นๆ ขณะฉั นก็ส่งเสียงทวงถาม
เรื่องราวกล่ องไม้ของแม่ไม่ลดละ “พ่ อแกท�ำให้ ตอนแต่งงาน” แม่เล่าเรื่องราวขณะหั นหลังให้ฉัน สายตาแม่ทอดมองไปยั งเสื้อที่ แขวน
เรียงราย ไม่มีใครรู้ ว่าขณะที่เล่าแม่ก�ำลั งคิดอะไร “พ่อเขารู้ว่าแม่ชอบทอผ้า เย็บผ้า เลยท�ำกล่องใส่ ด้าย เข็ม และเครื่องมื อตัดเย็บให้”
แม่หันกลับมายิ้มแล้วไล่ให้ฉันไปซื้อด้ ายมาให้
กล่ องใบนี้ถือเป็นตัวแทนแห่งความรักของหนุ่มสาวชาวบ้าน ส่ งผ่านถึ งมรดกภูมิปัญญา กล่องไม้ของพ่อ เป็นส่วนหนึ่งของ
เสื้อผ้ าฝ้ายเย็บมือของแม่ เหมือนความรักของพ่อ ที่เป็นส่ วนหนึ่งส่วนหนึ่งในตัวฉัน ลูกของแม่
ฉันท�ำงานต่อจากแม่ ทุกเส้นใยฝ้าย และผืนผ้า ทอดออกไปแสนไกล ผสานเข้ากับฝืมือและจินตนาการ มรดกของบรรพชน
จะยั่งยืนต่อไปยาวนานด้วยการสืบทอดของอนุชน สืบต่อสายธารความรั ก ยาวนาน และไม่รู ้สิ้นสุดดั่งสายน�้ำโขงที่หลากไหลไม่รู้สิ้ น
ฉันเป็นสายเลือดของแม่ ฉันเป็น ‘ลูก’ ของชนเผ่า และเป็นฝี มือแรงงานส�ำคั ญของต�ำบล ความรักของพ่อกั บแม่ส่งผ่านเสื้อผ้าฝ้าย
เย็บมือแห่งบ้ านนาหนองแคน เราต่างเป็นอันหนึ่ งอันเดี ยวกัน นั่นคือฉันต้องสืบทอดวิถี แห่งการปักเย็บ รับกล่องไม้ใบนั้นต่อจากแม่
มือของสาวชาวภูไทยังสาละวนอยู่กั บงานผ้า ยังเย็บปักถักทอต่อลายให้กับเสื้อผ้าฝ้ ายภูไทบ้านนาหนองแคน ดูโน่นสิ ลูกหลาน
ตัวเล็กๆ ก�ำลังวิ่งเล่ นอยู่ที่ ลานบ้าน เขาคือทายาทของเราที่ถักทอต่อสาน ดูชุดที่เขาใส่กันสิ นั่นคือผ้าเย็บมือของพ่ อแม่ที่บรรจง ตัด ด้น
และเย็บให้ พอเหมาะกับพวกเขา สายเลือดจะส่งต่อสายเลือด คุณค่าภายในมิได้พักต้องบอกสอน หากจะซึมซับไปเองจากใจสู่ใจ
*เครื่องสม หมายถึง ข้าวของเครื่องใช้ในงานแต่งงานของชาวภูไท เช่น ผ้าห่ม หมอน เสื้อ กางเกง ฯลฯ
เครื่องประกอบงานแต่งพวกนี้ส่วนมากให้ผู้หญิงเป็นคนเตรียม
แรงบั นดาลใจจากเสื้อผ้ าฝ้ายเย็บมือ สินค้า OTOP ของบ้านนาหนองแคน
อ�ำเภอหนองสูง จังหวัดมุกดาหาร