Read me 24 - page 43

43
คริสต์มาสค.ศ.1914 ทหารของทั้ง2ฝ่ายร่วมฉลองคริสต์มาสร่วม
กัน ซึ่งต่อมาเป็นเรื่องราวที่ เล่าขาน และเป็นภาพอันน่ารื่นรมย์และ
สดใสของสงครามอันนองเลื อดครั้งนี้
แล้ วทางด้านเศรษฐกิจของยุโรปเป็นอย่างไร
อ.สัญชัย:แน่นอนว่าสงครามส่งผลต่อเศรษฐกิจและสั งคม
ของทุกประเทศ มีการระดมทรัพยากรทางเศรษฐกิจ และก� ำลัง
คนเข้าสู่สงคราม เมื่อสงครามยื ดเยื้อ สถานะเศรษฐกิจของแต่ ละ
ประเทศก็ เริ่มย�่ำแย่ลง เกิดการขาดแคลนอาหาร ไร่นาถูกทิ้งร้าง
เงิ นเฟ้อ และอื่นๆ จนท้ายที่สุดประชาชนต่างพากันเหนื่อยหน่าย
สงคราม
ก่อนหน้านั้นมีกระแสการต่อต้านสงครามหรือเปล่า
อ.สัญชั ย: โดยข้อเท็ จจริงแล้วไม่มีใครอยากจะให้ เกิด
สงคราม มี ความพยายามที่จะหลีกเลี่ยงการเกิดสงครามด้วยการ
จั ดประชุมระหว่างประเทศเพื่อหาทางควบคุมและลดก� ำลังอาวุ ธ
รวมทั้งแก้ไขข้อพิพาทระหว่างประเทศ แต่การประชุมไม่มีข้อสรุปที่
ชัดเจน และเป็นเพียงการคลี่คลายความขัดแย้งระหว่างประเทศใน
ระดับหนึ่ งเท่านั้น ในสถานการณ์ความขัดแย้งทางการเมื องตั้งแต่
ค.ศ.1890จนถึงค.ศ.1914 เกิดขึ้นมาเป็นระยะๆ รวมทั้งปั ญหาของ
ระบบพันธมิตรระหว่างกลุ ่มประเทศมหาอ�ำนาจด้วยกั นเอง และ
ปัญหาอื่นๆ ที่ เข้ามาเกี่ยวข้อง ท้ายที่สุดเมื่อมีประเด็นที่ กลายเป็น
ชนวนเหตุสงครามในค.ศ.1914 จากการลอบปลงพระชนม์ ทุกฝ่าย
ก็เห็นว่าอะไรจะเกิดก็ต้องเกิด บ้างรู้สึกโล่ งอก บ้างรู ้ สึกปีติยินดีและ
อื่นๆ ส่วนการต่อต้านสงครามคงมีเฉพาะจากกลุ่มปัญญาชนฝ่ายซ้าย
และพวกสังคมนิยมยุ โรปที่ต่อต้ านและมีการจัดประชุมกันระหว่าง
ค.ศ.1915-1916 เรียกร้ องให้เคลื่อนไหวคั ดค้านสงครามในหมู่
กรรมกรของประเทศต่ างๆ กรณีนี้ ต้ องไปดูในประเด็นของการ
เคลื่อนไหวของฝ่ายซ้ายยุโรปโดยเฉพาะพวกบอลเชวิคในรัสเซีย
ทั้งๆที่มีบทเรียนจากสงครามโลกครั้ งที่ 1แล้วท�ำไม
ถึงเกิ ดสงครามโลกครั้งที่ 2ขึ้ นมาอีก
อ.สัญชัย: หลังจากสงครามสิ้นสุดลง ไม่มีใครต้องการให้
เกิดสงครามขึ้นอีก เพราะทุกคนตระหนักว่าสงครามที่ผ่านมาคือ
ความพินาศหายนะครั้งใหญ่ และความบอบช�้ำทางใจของพลเมือง
ประเทศต่างๆก็ไม่อาจประเมินค่าได้ ผู้คนล้มตายมากกว่า10ล้านคน
ไม่ รวมที่บาดเจ็บและทุพลภาพ ความคิดของคนต่อสงครามเริ่ ม
เปลี่ ยนแปลง และต่างปรารถนาสันติภาพ ความสงบสุข ดังนั้นการ
จัดตั้งองค์การสันนิ บาตชาติขึ้นเพื่อเป็นองค์ การระหว่างประเทศ
องค์การแรก ในการธ� ำรงและรักษาสันติ ภาพ รวมทั้งแก้ ปัญหา
ความขัดแย้งระหว่างประเทศ โดยยึดหลักการประกันความมั่นคง
ร่วมกัน (Collective security) คือสิ่งที่ทุกคนต้องการเห็นในประเด็น
สันติภาพ แต่ประเด็ นที่เป็นปัญหาคือ สถานการณ์ของยุโรปใน
ช่วง20ปีหลังสงครามทุกประเทศเผชิญกับปัญหาเรื่ องการบูรณะ
ฟื้นฟูประเทศและวิกฤตการณ์ทางสังคมและการเมืองครั้งใหม่ เมื่อ
เกิดวิกฤตการณ์เศรษฐกิจตกต�่ำใน ค.ศ.1929 ซึ่งเป็นจุดเปลี่ยน
ของประเทศต่างๆ เพราะน�ำไปสู่ การสถาปนาอ�ำนาจของระบอบ
เผด็จการในเยอรมนี อิตาลี สเปน และรัสเซี ย ประเทศเผด็จการ
เหล่านี้ในเวลาต่อมาได้ จุดชนวนชนวนความขัดแย้ งครั้งใหม่น�ำไป
สู่การเกิ ดมหาสงครามอีกครั้งในเวลาต่ อมา (สงครามโลกครั้งที่ 2
ค.ศ.1939 -1945)
สงครามสิ้นสุ ดลงแล้วเรื่องสนธิสัญญาแวร์ซายเป็น
อย่างไรบ้าง
อ.สัญชัย: สนธิสัญญาแวร์ซายส์ เป็นผลจากการประชุม
สันติภาพที่กรุงปารีสใน ค.ศ.1918 ก่อนสงครามสิ้นสุดลงเยอรมนี
ซึ่งตระหนักว่าก�ำลังจะปราชัยในสงครามคาดหวังว่าในการเจรจา
สนธิสัญญาสันติภาพจะมีการใช้หลักการ14ข้อของประธานาธิบดี
วูดโรว์ วิลสันแห่งสหรัฐอเมริกาเป็นกรอบของการเจรจาท� ำข้อตกลง
ประเด็นส�ำคัญคือปรับปรุ งเส้นเขตแดนใหม่โดยให้สิทธิพลเมือง
ประเทศต่าง ๆ ในยุโรปเลือกก�ำหนดการปกครองด้วยตนเองการจัด
ตั้งองค์การระหว่ างประเทศเพื่อป้องกันการเกิดสงคราม และรักษา
สันติภาพโลก การก� ำหนดหลักการพื้นฐานในการด�ำเนินกิจการ
ระหว่างประเทศ แต่ ระหว่างการเจรจาท�ำสนธิสัญญาสั นติภาพ
อังกฤษ และฝรั่ งเศสต้องการลงโทษเยอรมนีอย่างมาก ผลที่ตาม
มาคือ สนธิสัญญาแวร์ซายที่ก�ำหนดเงื่อนไขที่รุนแรงเพื่อบีบบั งคับ
เยอรมนีซึ่ งไม่อยู่ ในสภาวะที่จะต่อรองได้ ประเด็นนี้ คือปัญหาที่
ติดตามมาเพราะเยอรมนีเห็นว่าสนธิสัญญาไม่เป็นธรรม สนธิ
สัญญาแวร์ซายจึงกลายเป็นชนวนเหตุ หนึ่งของการเกิ ดสงคราม
ในเวลาต่อมา
หลังจากสงครามสิ้นสุดลงมีอะไรเปลี่ยนแปลงไปบ้าง
อ.สัญชั ย: หากเรามองในภาพรวมกว้ างๆ โดยสรุปคื อ
สงครามครั้งนี้สิ้นสุดลงด้วยการล่ มสลายของประเทศมหาอ�ำนาจ
ของยุโรปทั้งจักรวรรดิรัสเซีย จักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการี จักรวรรดิ
เยอรมนี และจั กรวรรดิออตโตมัน ชนชาติส่วนน้อยที่เคยอยู่ในการ
ปกครองของจักรวรรดิดังกล่าวแยกตัวออกมาเป็นประเทศใหม่ทาง