Read me 4 - page 23

23
คนที่นิ่งอย่างมีสติ
จะนิ่งเหมื อนน้ำไหลนิ่ง
แต่ในความนิ่งนั้นก็มี
การเปลี่ ยนแปลง
ทำไมเราถึงตกลงไปอยู่ในก้นเหวของความเสื่อม?
ตอนนี้เมืองไทยตกอยู่ ในภาวะวิกฤตรอบด้าน การเมืองวิ กฤต
เศรษฐกิจวิกล คนวิวาท ชาติ วิโยค เมื่อคนไม่อิ่มเขาก็นอนไม่ อุ่น เมื่อเขา
ทั้งไม่อิ่มและนอนไม่อุ่นก็ ถูกกระตุ้ นให้ทอดทิ้ งศีลธรรม สั งคมไทยจึงเต็ม
ไปด้วยปัญหาศี ลธรรม นี่ แหละคือรากฐานของปั ญหา ถ้ าให้เติ มอี ก
ประเด็นหนึ่ งคือระบบการพัฒนาของประเทศไทยนั้นไม่ ค่อยสมดุล เห็นได้
จากการพัฒนาเชิ งวัตถุ สูงมาก จนทิ้ งการพัฒนาในเรื่องของคุณธรรม
คุณภาพคน การที่คนวิวาทกันทำให้แตกความสามัคคีกันไปทุกหนทุ กแห่ง
ตลอด 5 ปีที่ผ่านมานี้ เมื องไทยมีแต่ข่าวร้าย อยู่ กันอย่างไม่ มี ความสุข
ดัชนีความสุ ขลดฮวบฮาบตลอดเวลา นี่แหละที่เรี ยกว่า “ก้นเหวแห่ ง
วิกฤต”
เราจะหยุดนิ่งได้อย่ างไรในเมื่อโลกอนาคตหมุ นเร็ว
ขึ้น?
ถ้าเรามีสติ ก็ไม่จำเป็นต้องหมุนตามโลกเสมอไป ถ้ าโลกหมุน
ไปในทิศทางที่ไม่ถูกต้อง เราสามารถเดิ นออกมาแล้วตั้งสติ กำหนดทิศทาง
การหมุนของโลกใหม่ได้ การนิ่งในทางปฏิบั ติ คือการนิ่ งเพื่อตั้งคำถามกับ
สิ่งที่เป็นอยู่ว่าถู กต้องหรือไม่ ถ้าถูกต้องก็เดินตาม ถ้าไม่ถูกต้ องก็เดินออก
มาใหม่เพื่ อกำหนดทิศทางใหม่
ทุกคนสามารถกลับมาเจริญสติตามลมหายใจ ตามดูลมหายใจ
เข้า ลมหายใจออกด้ วยความตระหนักรู้ พอจิตของเราตระหนักรู้ จะเห็น
ความจริงที่ชัดเจนมากขึ้นว่าอะไรคือความผิดพลาดที่อยู่ในบ้ านเมืองของ
เรา ซึ่งคนที่มี สติจะเห็นความจริงได้ชัดมาก ทุกวันนี้เรากลับกลายเป็นฝ่าย
ถูกสิ่งแวดล้อมตะลุมบอนเอา เห็ นแต่ดาวกับเดือน แต่ไม่เห็ นปัญหา ไม่
เห็นจุ ดยืนของตนเองหรือของประเทศ ทำให้ ทุ กคนเหมือนคนตาบอดที่
เดินตามคนตาบอดด้วยกั นไป จนในที่ สุดก็ตกเหวกันทั้ งประเทศอย่างที่
เห็นกันอยู่
แก่นของการหยุ ดนิ่งในอุดมคติของพระอาจารย์
คืออะไร?
หนึ่ง หยุดตามลมหายใจด้ วยความตื่นรู้ มนุษย์หายใจอยู่ทุ กวัน
แต่เป็นการหายใจโดยสั ญชาตญาณไม่ใช่การหายใจด้ วยความตระหนักรู้
ถ้ากลับมาหายใจด้ วยความตระหนักรู้ ทุกลมหายใจเข้าออกจะมีสติ ตัว
สตินี้ เองจะทำให้เลือกคั้ นกลั่นกรอง ทั้ งคิด พูด ทำในเชิงคุ ณภาพล้วนๆ
พอมีสติ แล้วเห็นจะทำให้ ทุกสิ่งที่ อยู่ในและนอกตัวเราอย่ างชัดเจน
สอง ตั้งคำถามอยู่เสมอ เราจะไม่ถูกหลุมดำแห่งความเสื่ อมดูด
เราเข้าไปเป็นส่ วนหนึ่งของกระแสโดยไม่รู้เนื้อรู้ตั ว โลกเปลี่ยนเพราะการ
ตั้งคำถาม พระพุทธเจ้าตั้งคำถามว่าทำไมคนเราถึงต้องแก่ ต้ องเจ็บ ต้อง
ตาย และต้องเกิ ด ทำให้ในที่สุดก็ได้เป็นพระพุทธเจ้ า กาลิเลโอตั้งคำถาม
ที่เคยเชื่อกั นมาว่าโลกเป็ นศูนย์กลางของจั กรวาลนั้นจริงหรือไม่ ในที่สุด
ก็ได้ ค้นพบว่ าดวงอาทิตย์ต่ างหากที่ เป็ นศูนย์กลางของระบบเอกภพนี้
สังคมไทยไม่ชอบตั้ งคำถาม แต่เราคิดว่าใครก็ตามที่ชอบตั้งคำถามเป็นคน
ก้าวร้าว จนกลายเป็นสังคมซุบซิบ สังคมนินทา สังคมที่เชื่อข่าวลือ
สาม แสวงหาความรู้จากหลายช่องทาง อย่าอ่านหนังสือพิมพ์
ฉบับเดียว อย่าดูโทรทัศน์ช่องเดียว อย่าฟั งวิทยุ คลื่นเดียว ถ้ารั บสื่อจาก
หลายทิศทาง เราจะมีความรอบคอบมากขึ้ น พอมีความรอบคอบและมี
ปัญญาเป็ นของตัวเอง เราจะเป็นคนที่เป็นหลักยึ ดให้กับคนอื่นได้ เพราะ
เรามีปัญญาที่เป็นกลาง
สี่ มีความนิ่งในทางสติปั ญญา พอเรามีความนิ่งในสติ ปัญญาก็
จะเป็ นรากฐานของความเคลื่ อนไหวที่ มีประสิ ทธิ ภาพอย่ างยิ่ง คนที่
เคลื่ อนไหวโดยไม่ใช้สติ ปัญญา ก็จะถู กนำพาด้ วยความรู้สึกและถู กนำพา
เข้าสู่ความขัดแย้ง
สังคมจะขึ้นจากก้นเหวได้หรือไม่?
ทุ กวั นนี้ เ ร า รู้ ว่ า ปร ะ เ ทศชาติ กำลั งหลง วนอยู่ ในคลื่ น
วิ กฤตการณ์ แต่ความรู้นี้เป็นความรู้ ในลักษณะรู้อย่างที่คนอื่ นรู้ คือรู้เพราะ
ว่ าถูกบอกว่ามันเป็นอย่างนั้น รู้เพราะว่าสื่อบอกว่ามันเป็นอย่างนี้ รู้ ว่ามันมี
เสียงเล่ าลือเสียงเล่ าอ้างว่ามันเป็นอย่างนี้ แต่ไม่ได้เกิดจากการที่รู้โดยการ
ลงลึกไปศึกษาหาความรู้ หรือ่ไม่ได้ตระหนักรู้ด้วยปัญญาของตัวเราเอง จึง
ไม่เกิดการตื่นรู้ มนุษย์อย่างเราๆ เมื่อตื่นรู้ ขึ้นแล้ วจะมีวิ ธีคิดและวิถีชีวิตที่
เปลี่ยนไปอีกทางหนึ่งอย่างสิ้นเชิง จะต้องช่วยกั นกระตุ้นให้คนไทยเรียนรู้ที่
จะลงไปรับรู้
เคยได้ยินไหมประโยคที่ว่า “No Mud No Lotus ไม่ มีโคลนก็
ไม่มี ตม” ดังนั้นที่ใดมีวิกฤต โอกาสก็อยู่ตรงนั้นด้วย ที่ใดมี ทุกข์ ทางพ้น
ทุ กข์ก็อยู่ตรงนั้นด้วย เวลานี้ที่สังคมไทยกำลังมี ความทุกข์ ทางพ้นทุกข์ก็
อยู่ตรงนั้ นแหละ ในเมื่อทุกข์นั้ นคนไทยสร้าง คนไทยนั่นเองที่จะช่วยกั น
ถอนตนขึ้นมาจากหล่มความทุกข์ได้เหมือนกัน
จะทำอย่างไรไม่ให้เราพลั ดตกลงไปอีก?
การหยุ ดนิ่งมี สองอย่าง อย่างแรกคือหยุดนิ่งเพราะกลัว กลัวจะ
ถู กคุกคามชีวิ ตและทรัพย์สิน กลัวสถานภาพต่ างๆ ที่เคยมีจะสู ญหายไป
การหยุดนิ่งเช่นนี้เมื่อนิ่งแล้วจะถอยหลัง หยุดนิ่งอีกอย่างหนึ่งคือการหยุด
นิ่ งอย่างคนที่มี สติ นิ่งที่จะพินิจพิจารณาปั ญหาอย่างรอบคอบ นิ่งเช่นนี้
เมื่อนิ่งแล้วจะก้าวไปข้ างหน้า เหมือนน้ำที่ไหลนิ่ ง ซึ่งเวลาที่ เราทอดตามอง
ดู จะเห็นน้ำกำลังไหลในความเงียบ หรื อบางทีเกือบสังเกตไม่เห็นว่ าน้ำ
กำลั งไหล แต่ใต้น้ำนั้นกำลังมีความเคลื่อนไหวอยู่ตลอดเวลา ฉะนั้นคนที่
นิ่ งอย่ างมี สติ จะนิ่ งเหมื อนน้ ำไหลนิ่ ง แต่ ในความนิ่ งนั้ นก็ มี การ
เปลี่ยนแปลง
และถ้ าหากคุณจำตอนจบของโฆษณา
ได้ อีกสักนิด? คุณจะนึกถึงประโยคที่ว่า
“คำถามก็คือคุณจะเปลี่ยนแปลงอะไร
ในตัวคุ ณได้บ้าง?”