Read me 8 - page 7

ประวัติของพระมหาวี ระนั้นกล่ าวไว้หลายแหล่งซึ่ งมี ทั้งตรงและ
ไม่ตรงกั น โดยประมาณว่าพระองค์ ประสู ติก่อนพระพุทธเจ้ า 56 ปี
ส่ วนปีที่ ดับสังขารนั้ นประมาณว่าทรงดับสั งขารเมื่อพระพุทธเจ้ ามี
พระชนมายุได้ 16 พรรษา พระองค์ ถือกำ�เนิดในตระกู ลกษัตริย์เมือง
เวสาลี นามว่า เจ้าชายวรรธมาน หรือ วรรธมานะ ทรงได้รับคำ �ทำ�นาย
ในวันประสูติจากพระฤๅษี ว่า “หากพระกุมารอยู่ครองราชย์ จะได้เป็น
พระมหาจักรพรรดิ แต่หากออกผนวชจั กได้เป็ นศาสดาผู้ยิ่งใหญ่”
ต่อมาเมื่ อพระองค์เจริญวัยขึ้ น ทรงกระทำ�วีรกรรมขณะที่เล่นอยู่กั บ
สหายในวัง ได้มีช้ างตกมันเชื อกหนึ่งหลุดออกจากโรงมาวิ่ งอาละวาด
ในอุทยาน เหล่าเสนาอำ�มาตย์ในที่นั้นหรื อแม้กระทั่ งคนเลี้ยงช้างเอง
ต่างก็แตกตื่ นตกใจไม่ มีใครกล้ าเข้ าใกล้ ช้ าง แต่ เจ้ าชายวรรธมาน
ได้เดิ นตรงเข้าไปหาช้างและกล่ อมช้ างให้กลับไปยังโรงช้างได้ตามเดิ ม
พระองค์จึงได้รั บฉายานามว่าเป็น ‘มหาวีระ’ แปลว่า ผู้กล้าหาญมาก
เมื่อเจ้ าชายวรรธมานมี พระชนมายุ ได้ 12 พรรษา ทรงได้รั บ
การศึกษาด้านศาสนาจากพราหมณาจารย์ แม้พระองค์จะทรงสนพระทัย
ในความรู้แขนงต่างๆ ของศาสนาพราหมณ์ เช่น การบำ �เพ็ญตบะ การ
ฝึกจิ ตใจ แต่กับหลักการที่สำ �คัญอย่างเรื่องชนชั้นวรรณะ โดยเฉพาะการ
กล่าวว่าวรรณะพราหมณ์ประเสริ ฐที่สุด พระองค์ กลับเห็นว่าเป็ นหลั ก
การที่ผิด
พระองค์ถูกเลี้ ยงให้หมกมุ่นอยู่ในกามสุขเท่าที่เจ้าชายคนหนึ่งจะมีได้
เพราะพระบิดาทรงหวาดกลั วว่าพระองค์จะเกิ ดเบื่อหน่ายในชีวิ ตจนคิด
ออกบวชตามคำ�ทำ �นายของพระฤๅษี แต่การหมกมุ่นอยู่ในความสุขกลับ
ทำ�ให้ เจ้าชายวรรธมานเกิดความเบื่ อหน่ ายในชีวิ ตเร็ วขึ้น จนกระทั่ง
พระองค์พระชนมายุได้ 28 พรรษา จึงทรงตัดสิ นใจละทิ้งราชสมบัติ
สละพระชายาและพระธิดาเพื่อออกผนวชเป็นนักพรต ทรงบำ�เพ็ ญตบะ
ทรมานกายอยู่นานถึง 12 ปี จึงได้บรรลุความรู้ขั้นสูงสุดที่เรียกว่า ไกวัล
ท่านจึงได้นามว่ า ชินะ หมายถึง ผู้ชนะ คื อชนะในกิเลสและความ
ปรารถนาดิ้นรนทุกประการ
เมื่อพระมหาวีระทรงบรรลุไกวัลแล้ว จึงออกประกาศเผยแผ่ศาสนา
ใหม่ที่เรี ยกตามองค์ ศาสดาว่ า ศาสนาเชน ซึ่งปฏิเสธการมีอยู่ของ
พระเจ้าและความถู กต้องของคั มภีร์พระเวท เพราะเหตุที่พระองค์ทรง
บรรลุธรรมด้ วยตนเอง จึงทรงต่ อต้านการสวดอ้ อนวอนเทวดาของ
ชาวอินเดีย โดยตรัสว่า “ดู ก่อนท่านทั้งหลาย ตัวท่ านเท่านั้นที่เป็นสหาย
ของท่าน ไฉนจึ งจะตะเกียกตะกายหาเพื่อนเป็ นที่พึ่งพ้นจากตัวท่าน
ไปเล่า” นอกจากจะทรงปฏิเสธพระเจ้าแล้ ว พระองค์ยังทรงล้ มล้าง
ความเชื่ อเรื่องวรรณะ ทรงเชื่อว่ าทุกคนเกิ ดมาเสมอภาคกั นในการ
บรรลุธรรมสู งสุด
พระมหาวีระทรงใช้ เวลาในการสั่ งสอนสาวกไปตามเมื องต่างๆ
ของประเทศอินเดียเป็นเวลาประมาณ 30 ปี และทรงดับสั งขารเมื่อมี
พระชนมายุ ได้ 72 พรรษา ที่เมื องปาวา หรื อสาธารณรั ฐมั ลละ
ซึ่งถือเป็นสังเวชนี ยสถานสำ�หรับศาสนิกเชนทุกคน
หลักการของศาสนาเชนนับว่าใกล้ เคียงกับศาสนาพุ ทธมากมาย
หลายประการ อาทิ เป็ นศาสนาแบบนาสติกะ (Heterodox) ที่ปฏิเสธ
การมีอยู่ของพระเจ้ าเหมื อนกั น ปฏิ เสธพระเวทและระบบวรรณะ
เหมือนกัน เชื่ อเรื่องการบำ �เพ็ญจิตและสมาธิเพื่อบรรลุธรรมขั้นสู งสุด
เช่ นเดี ยวกัน ต่ างกั นที่ หลักการปฏิบัติของศาสนาเชนนั้ นค่ อนข้ าง
เข้มงวดกว่ าศาสนาพุ ทธมาก นักบวชในศาสนาเชนต้ องบำ �เพ็ ญ
ทุกรกิริยาอย่างเคร่งเครียดไม่ลดละ เพื่อทำ�ลายความปรารถนาทุกอย่าง
ใ ห้ สิ้ น ไ ป แ ล ะห้ามฆ่ า สั ต ว์ ตั ดชี วิ ต ร วมถึ ง ต้ น ไ ม้ ตลอดจน
สั ตว์เล็ กๆ นั กบวชบางรู ปเคร่ งมากๆ จึงมักจะมีผ้าขาวชิ้ นเล็กๆ
ปิดจมูกและปากด้วยเกรงว่าจะหายใจเอาสัตว์ เล็กๆ เข้าไป
ในปัจจุ บันศาสนาเชนมีผู้นับถืออยู่ ประมาณ 10 ล้านคน ในบริเวณ
รอบนอกของอินเดี ยทั้งทางเหนื อและทางใต้ ทางภาคตะวันตกเฉียง-
เหนื อในราชปุตนะ แคว้ นปัญจาบทางตะวั นออก แคว้นคุ ชราตใน
ตะวันตก นอกจากนั้นมีกระจั ดกระจายอยู่ทั่วไปในอิ นเดียภาคเหนือ
และภาคกลาง
สาเหตุ ที่ศาสนาเชนไม่ได้ รับความนิ ยมนักเป็นเพราะความเคร่งครัด
ในวั ตรปฏิบัติ หลักการที่ มีบันทึกเป็ นคัมภี ร์ไม่ค่อยได้ รับการเผยแพร่
มากนัก และการไม่ มี พระสาวกผู้ เฉลียวฉลาดมากพอเหมื อนใน
ศาสนาพุทธ จึ งทำ�ให้ มีผู้นับถื อศาสนาเชนจำ�กัดอยู่ เฉพาะในประเทศ
อิ นเดียเท่ านั้น และหลั กธรรมของพระมหาวีระเองก็ ถู กพระสาวก
ในรุ่นหลังๆ บิดเบือนจนกระทั่งยกย่องพระองค์ขึ้นเป็ นเทพเจ้า ซึ่งเป็น
เรื่องที่น่าเศร้าสำ�หรับพระองค์ผู้ทรงปฏิเสธการมีอยู่ ของพระเจ้าตลอด
พระชนม์ชี พ อย่างไรก็ ตาม หลักธรรมคำ �สอนที่สำ �คัญของพระองค์นั้น
ยังคงสืบทอดมาจนถึงปัจจุ บัน และถือเป็นหลักปรัชญาอินเดี ยที่สำ�คั ญ
ที่สุดแขนงหนึ่งที่ผู้สนใจในปรัชญาตะวันออกจะต้องศึกษา
นับตั้งแต่ศาสนาพราหมณ์ได้สถาปนาขึ้ นอย่างมั่นคงในสังคมอินเดีย ระบบวรรณะ คัมภีร์พระเวท
และเทพเจ้ าองค์ต่ างๆ ได้ กลายเป็นสิ่ งที่กำ �หนดชะตาชีวิ ตคนอินเดี ยมานานหลายร้อยปี คนอิ นเดี ย
เชื่อว่ า เทพเจ้าเท่านั้นที่จะบันดาลสุขให้ ตนได้ และทุกตัวอักษรในคัมภีร์พระเวทคื อสัจธรรมสูงสุด กระทั่ง
มี ผู้ หนึ่ งลุ กขึ้ นมาประกาศศาสนาเชน หรือ ไชนะ ที่ ปฏิ เสธเทวดาและความสมบูรณ์ของพระเวทขึ้ น
เป็ นครั้งแรกในโลก คือองค์ ศาสดานามว่า พระมหาวีระ (Lord Mahavir)
7
Read Me 8
*อ้ างอิง
หลักคำ�สอนของศาสนาเชนในคัมภีร์พุ ทธศาสนาฝ่ายเถรวาท, กวี ศิริธรรม /
สิบเอ็ดศาสนาของโลก, พล อ.ต. ประทีป สาวาโย / ความคิดสำ�คัญในปรัชญา
อินเดี ย, ไพฑูรย์ พัฒน์ ใหญ่ยิ่ ง / ความสั มพันธ์ระหว่างศาสนาพราหมณ์ พุทธ
และชินในแง่ประวัติศาสตร์, เสถียรโกเศศ / The Religions of India,
Auguste Barth