Read Me 39 - page 32

32
TheHappiness
Fireflies
Conservationist
of
เรื่อง :
ภาพ :
ทินกร บุญแจด
อดิเดช ชัยวัฒนกุล
cover
อะไรคือแรงบั นดาลใจที่ ทํ าให้ เลื อกอนุ รักษ์
หิ่งห้อย
ผมว่ามันเกิดจากความประทับใจในวัยเด็ก ตอนเด็กๆ ผมเกิดที่ นี่ โต
ขึ้นก็ ย้ายออกไปท�างานข้างนอก แล้ววันหนึ่งเมื่อ 20 ปี ก่อน ก็ย้ายกลับ
มาอยู่ที่ คุ้งบางกระเจ้าอี กครั้ง ภาพในวั ยเด็กจ�าได้ว่าเวลานั่งเรื อข้ามมา
คุ้งบางกระเจ้าจะมีแสงหิ่งห้อยริมฝั่งแม่น�้าเจ้าพระยาเต็มไปหมด แล้ว
เวลามันกะพริ บแสงพร้อมกันมันสะท้อนน�้าสว่างทั่วคุ้งแม่น�้าเจ้าพระยา
จึงกลายเป็ นภาพความประทับใจ พอมีโอกาสได้ท� าเรื่องอนุรักษ์หิ่ งห้อย
มาตั้งแต่ปี พ.ศ.2551 ผมเลยรู้สึกมีความสุขดีนะ แล้ วก็อยากจะเห็ น
มันกระจัดกระจายทั่วคุ้งบางกระเจ้า ผมว่ามันมีทางเป็นไปได้ ถ้าผู้คน
ตระหนักว่าหิ่งห้อยคือสินทรั พย์ที่มีค่ าและช่วยกั นดูแลรักษา
วงจรชีวิตของหิ่ งห้อยในยามคํ่าคืนเป็ นอย่างไร
หิ่งห้ อยทั่วโลกมีทั้งหมด 2,000 กว่าชนิด พบที่เมืองไทย 100 ชนิด
และพบในพื้นที่คุ้ งบางกระเจ้า 5 ชนิด 4 สกุล ได้แก่ หิ่งห้อยน�้ ากร่อย 2
ชนิด คือสกุล Pteroptyx Malaccae และ Pteroptyx Valida หิ่งห้อย
บก 2 ชนิด คือ สกุล Pyrocoelia และ Rhagophthalmus นอกจากนี้
ยังพบหิ่งห้ อยน�้าจืดชนิดใหม่ของโลกอีก 1 ชนิด คือ Luciola Aquatilis
ค้นพบโดย ดร.อัญชนา ท่านเจริญ อาจารย์คณะเกษตร มหาวิทยาลัย
เกษตรศาสตร์
ส่วนวงจรชีวิตของหิ่ งห้อยนั้นช่ วงเวลากลางวันมักจะอาศั ยอยู่ตาม
โพรงหญ้า ซอกไม้ ตามสถานที่ เปียกชื้น พอหลังพลบค�่าก็จะบินกะพริบ
แสงไปรวมตัวกันเป็ นกลุ่มใหญ่ตามต้นไม้ต่างๆ กระจัดกระจายเต็มพื้นที่
สวน ซึ่งจะพบตามต้นล�าพูประมาณ70%และเกาะตามต้นไม้อื่นๆ 30%
สาเหตุที่ หิ่งห้อยเลื อกเกาะตามต้นล�าพู นั้น นั กวิชาการสันนิษฐานว่า
ต้นล�าพู มีสารบางชนิดที่เอื้อต่อการผสมพั นธุ์ และอีกอย่างต้นล� าพูจะมี
น�้าค้างเกาะจ�านวนมาก ซึ่ งน�้าค้างเป็ นอาหารของหิ่งห้อยตัวเต็ มวัย จึ ง
ท�าให้หิ่ งห้อยเลือกต้นล�าพูมากกว่าต้นไม้อื่นๆ
คนที่มาชมหิ่งห้อยที่นี่จะได้รับความรู้เรื่องใดบ้ าง
ตอนนี้มี ทั้งกลุ่มนักเรียน นักศึกษา กลุ่มองค์กรที่มาท�า CSR และกลุ่ม
นักท่องเที่ยวที่ มาชมหิ่งห้อย ที่นี่เราก�าหนดให้เป็นแหล่งเรียนรู้มากกว่าจะ
เป็นแหล่งท่ องเที่ยว ฉะนั้นก่อนเดินชมหิ่งห้อยทุ กครั้งจะมี การบรรยายให้
ความรู้เกี่ยวกั บหิ่งห้อยสายพันธุ์ต่างๆ ที่ พบในพื้นที่ เพื่อให้นักท่ องเที่ยว
ได้เข้ าใจวงจรของหิ่งห้ อยก่อนเดินชมจริง ส่วนช่ วงเวลาที่เหมาะกับการ
เดินชมหิ่งห้อยมากที่ สุดในแต่ละคืนคือช่วงเวลาประมาณ 19.00 น. –
22.00 น. เพราะว่าหิ่งห้อยจะกะพริบแสงเพื่อจับคู่ผสมพันธุ์ในช่วงนี้ ดั ง
นั้นคู่ไหนที่เขาจั บคู่ผสมพั นธุ์เสร็จแล้วก็จะทยอยปิดไฟ ถ้ามาชมดึกเกิน
ไปก็จะเห็นว่าแสงจะลดน้อยลงเรื่อยๆ จนดับแสงไปในที่ สุด
หิ่งห้อยมี ความสําคัญต่อระบบนิ เวศอย่างไร
ผมว่าหิ่งห้อยเป็นตั วดัชนีชี้วัดที่ ส�าคัญว่าดิน น�้า และอากาศ ในพื้นที่
ยังคงความอุดมสมบูรณ์อยู่ เพราะโดยธรรมชาติแล้วพื้นที่ที่ หิ่งห้อยเลื อก
อาศัยอยู่ จะต้องมีระบบนิ เวศที่ดี ถ้าเรามองย้อนกลับกั นก็จะเห็นว่าเพราะ
มันมีหิ่งห้อยเราถึงรู้ว่าพื้นที่ตรงนี้ยังคงความอุดมสมบูรณ์ ซึ่งมันเป็นดัชนี
ชี้วั ดซึ่งกันและกัน
อะไรคือความสุขที่สุดของการเป็นยามเฝ้าหิ่งห้อย
ความสุขของผมคือการได้เห็นหิ่งห้อยกลับคืนมาในพื้นที่อนุรักษ์ ส่วน
คนที่มาดูผมว่าเป็ นแค่ผลพลอยได้ ถามว่าถ้ าไม่มีคนมาดูแล้วเป็ นอะไร
ไหม เราไม่เป็นอะไร เพราะสิ่งที่ กลุ่มล�าพูบางกระสอบต้องการคืออยาก
ให้หิ่งห้อยกระจัดกระจายทั่วบริเวณคุ้งบางกระเจ้ามากที่สุด