Read me 22 - page 42

42
บนโลกใบนี้ ถ้าเราไม่เอาความจริงมาพู ดกันแล้ วเราจะอยู่ร่วมกันได้ยัง
ไง ฉะนั้นเรายังเชื่อว่าไม่ว่าสังคมจะหันหน้าไปทิศทางไหน ความจริง
ยังเป็น เรื่องสำ�คัญที่สุ ด และการทำ�หน้าที่ถ่ายทอดความจริงนั้นต้อง
ยอมรับว่ าข้อจำ�กัดของคนทำ�สารคดีมันมี ไม่ใช่ว่ าเราประกันว่าสิ่งที่เรา
พูดนั้นถูกต้องที่สุด แต่ เรายังมีข้อจำ �กัดของความเป็นมนุษย์ มีความ
เห็นส่วนตัว บางทีข้อมูลที่มีอาจจะน้อยเกินไป แต่สิ่งที่เราถ่ายทอดออก
ไปแน่นอนว่าเราได้มาจากการไปลงพื้ นที่จริง ได้เข้าไปคุยรับรู้จริงๆ ว่า
คนที่เราไปทำ�เรื่องของเขา เขาคิดเขารู้สึกอะไร เราพยายามจะถ่ ายทอด
ตรงนี้ให้มันร้อยเปอร์เซ็นต์ที่สุด แต่มันไม่มีหรอกร้อยเปอร์เซ็นต์เราต้อง
ยอมรับ
แล้วจริงๆ เรื่ องราวพวกนี้มันสนุกนะ ย้อนกลั บไป เราเคยไปทำ�
เรื่องปลวกในห้วยขาแข้ง จบวิศวกรมาแต่ต้องไปจับจอบทุบจอมปลวก
ฤๅษี ที่มันสูงสองเมตร ซึ่งมันแข็งมากก็ทุบๆ จนมันแตกออกมา เรา
ก็ได้รู้ว่าข้ างในมันมียานเอ็ นเตอร์ไพรซ์ แบบ star trek ซึ่งเป็ นที่พักของ
นางพญาปลวก มันมหัศจรรย์โคตรๆ เรื่องราวแบบนี้ยังมีอีกเยอะ แถม
เรายังได้ เรียนรู้ว่ ามนุษย์ไม่ ได้เป็ นผู้ยิ่งใหญ่คนเดียวบนโลกใบนี้หรอก
มันมี สติปัญญาและก็สิ่งมีชีวิ ตอื่นๆ ที่เขามีสติปัญญาในแบบของเขา
ถ้าเราเข้าใจถึงจุดนั้นได้เราก็คงอยู่บนโลกนี้ได้โดยไม่ทำ�ลายมันจนเกิน
ไป ซุปเปอร์ไต้ฝุ่นไห้เหยี ยน นักวิทยาศาสตร์ก็ฟันธงแล้วว่ามันคือปัญหา
โลกร้อน ความพินาศตรงนั้ นก็ต้ องยอมรับว่าทุกคนที่ปล่อยสาร c02 ขึ้น
ไปก็มีส่วนร่วมกันหมด และต่ อไปจะเกิดแค่ตรงนั้นหรือเปล่า คุณก็ต้ อง
ยอมรับความจริงว่ามันเกิดอะไรขึ้นบนโลกใบนี้ ไม่ใช่เอาแต่หนี
ปีหน้าสารคดีเข้าปีที่ 30 จะมีอะไรใหม่ หรือจะมีการเปลี่ยนแปลงอะไร
บ้าง
ปีหน้าคิดว่าอาจจะยังไม่เปลี่ยนอะไรมาก คิดเอาไว้ว่ าอาจจะไป
เปลี่ยนในปี ที่ 31 ส่วนโจทย์ หลายอย่างเช่น ออกหนังสือให้ ทันในสอง
สัปดาห์แรกก็พยายามจะแก้ ให้ได้ แล้ว Look young คิ ดว่าแก้ แล้ว
Go green ก็ทำ�อยู่ สิ่งที่ เพิ่ มเติมก็ อาจจะมีส่ วนของกิ จกรรม
Sarakadee Talk, Sarakadee FC อะไร ต่างๆ แต่ที่สำ �คัญ คือสิ่งที่เรา
เตรียมไว้สำ�หรับปีหน้าที่ เราจะตอบแทนสมาชิกนิตยสารสารคดี ที่ช่วย
เหลือเรามายาวนาน คือตัว ‘สารคดี ออนไลน์ย้อนหลัง’ ทั้งหมด สำ�หรับ
แฟนประจำ�สารคดีก็ต้ องบอกว่าตรงนี้เป็นไฮไลต์
คำ�ถามสุดท้ายอะไรที่คุณคิดว่ าทำ�ให้สารคดียืนอยู่มาได้จนเข้าปีที่ 30
คุณภาพของมันครับ หรือถ้าตอบอย่างคำ�เชยๆ อีกอย่างคือมันมี
คุณค่าของมั น สองอย่างนี้เป็นสิ่งที่สมดุลมันอยู่ สารคดีได้ทำ�สิ่งที่เป็ น
มาตรฐานของคนทำ�หนังสือ ด้านการออกแบบรูปเล่ม การเขียน การ
ถ่ายทอดด้วยภาพถ่ าย การเลือกเรื่องมานำ�เสนอทั้งหมดนั้นได้ผ่านการก
ลั่ นกรองการคิดของคนทำ�งานมาตลอดการเขียนเรื ่องแต่ละเรื่องถ่ายภาพ
แต่ละภาพก็ลงพื้นที่จริงใช้เวลากับมันจริงๆ ตรงนี้ก็เป็นจุดแข็งที่ทำ�ให้คน
ยอมรับ แล้วก็ไม่ใช่เรื่องบันเทิงที่อ่านแล้วก็สามารถทิ้งได้ รู้ไปวันนี้พรุ่งนี้
ทิ้งไปก็ไม่เป็นไร เรื่องที ่เรานำ�เสนอมันเป็นเรื่องที่จะติดอยู่ในใจคุณ และ
ทำ�ให้คุณรู้สึกว่าคุณเองก็ ทำ�อย่างนั้นได้ ส่วนจุดอื่นที่อยู่ได้ก็อย่างที่บอก
ไปว่าคือสมาชิก และก็นายทุนผู้เป็นเจ้าของ คุณศิวพร ทองทิว ที่ช่วยให้
เราผ่านพ้นช่วงตั้งไข่ถ้าเป็นที่อื่นก็คงเลิกไปแล้ว (หัวเราะ)”
ตามแผงหนังสือ คื อกลุ่มคนอ่านสารคดีมันก็จะมีตั้ งแต่สมาชิก, คนที่
ซื้ออ่ านประจำ�ตามแผงหนังสื อ, หรือบางคนที่เลือกซื้อตามปก แล้วก็
กลุ่มคนที่ ไม่รู้จักสารคดีเลย (หัวเราะ) แต่อย่างไรสารคดี มันก็ยืนได้ ด้วย
ตั้ ง 2-3 ขา ตั้งแต่รายได้จากสมาชิกประจำ �, โฆษณา, และยอดขายใน
ตลาด แต่ว่ายอดขายในตลาดมันเป็นเรื่องที่จัดการยากมาก การจะเพิ่ม
ยอดพิมพ์ก็เลยเป็นเรื่ องยากไปตามกัน เพราะฉะนั้ นสิ่งที่เราพอทำ�ได้
คื อพยายามเพิ่มยอดสมาชิก นี่ คือเป้าหมายในระยะต่อไปของสารคดี
ที่จะก้าวเข้าสู่ปีที่ 30
ต้องยอมรับเลยว่ าอินเทอร์เน็ตมีอิทธิ พลเป็นอย่ างมากต่อโลกสมัยนี้
สารคดีเคยคิดไปถึงการขยายตั วเป็น E-Magazine บ้างหรือเปล่า
ก็เป็ นทิศทางที่จับตาดูอยู่และเป็นไปได้ที่จะทำ� แต่ก็ยังเชื่อว่าแรง
ของกระดาษยังมีอยู่ คือมันมี ข้อจำ�กัดหลายอย่ างสำ�หรับการเป็นอีแม็
กกาซีน
มันขัดแย้ งกันยังไง
คื อมันมี หลายสัดหลายส่ วนที่ขัดแย้งกัน อย่าง Main course ของ
เรานี่คื อความเป็นสารคดี คุณต้ องอ่านไม่อ่านไม่ได้ แต่ใครจะมานั่งอ่าน
เนื้อหาที่จัดเต็มตั้งแต่ 12-16 หน้าเอสี่ แล้วอยู่บนอุปกรณ์แบบไอโฟน
หรือไอแพด หรือจะให้เหลือแต่รูป ถ้าเหลือแต่รูปมั นก็ไม่ใช่สารคดีอีกนั่น
แหละ เพราะสารคดี มันควรมีงานเขียนประกอบด้วย แต่ถ้าเป็นคอลัมน์
ที่เราปรับมาแล้วเป็น 1-2 หน้า มั นก็พอไปได้แต่พวกนั้นมั นเหมือนเป็น
ตั วประกอบที่ทำ�ให้สารคดีมันดู Look young มีความหวื อหวา แต่ไม่ใช่
หัวใจของสารคดีจริงๆ
แต่ก็เถียงไปไม่ได้ว่าเด็กยุ คต่อไปที่เขาจะมีเวลาอยู่ บนหน้าจอมากกว่ า
บนหน้ากระดาษ ถ้าวั นนั้นมาถึงจริงๆ สารคดี จะเป็นยังไงต่อไป กลัว
ว่าสารคดีจะตายไปหรือเปล่ า
ไม่ กลัว คือว่าถ้าถึงตอนนั้ นมันต้องไปถึงขนาดนั้ นจริงๆ ทุ กคนก็
คงต้องไปนั่ นแหละ แต่ว่าการดีไซน์บนกระดาษมั นก็มีรูปแบบของมัน
มีชีวิตอยู่บนกระดาษในแบบของมัน
เมื่อใดวันหนึ่งที่มันไปอยู่ บนอุปกรณ์อีกแบบ มั นก็จะมีทิศทางให้
คนที่ต้ องออกแบบหรือทำ�งานกับมั นต้องปรับตัวเข้ากับวิธีการต่างๆ ของ
มันอยู่ดี เพราะฉะนั้ นมันก็จะเริ่มมีชีวิ ตของมันเอง และเราเองก็บอกไม่
ได้ว่ ามันจะเป็นยังไง
ซึ่งเรื่องของเทคโนโลยีใหม่ๆ มันมาเร็วมาก ความน่ากลั วของมัน
เห็นได้อย่ างตอนเริ่มต้นสารคดีเราถ่ายรูปโดยใช้ฟิล์ มสไลด์ เรื่องหนึ่ง
ถ่ายกันหกสิบม้วน คัดเหลือสิ บรูป แต่ เดี๋ยวนี้มีกล้องดิจิทัล กดไปสิ ยิง
ไปเหอะ แถมบริษัทฟิล์มเดี๋ยวนี้ก็ ตายไปแล้ว กระบวนการแยกสีฟิล์ ม
สไลด์ในโรงพิมพ์ คนที่ เคยทำ�งานอยู่ ในนั้นก็หมดอาชี พ ต้องเปลี่ยน
ไปทำ�อย่างอื่นกันหมด ซึ่งนี่เป็ นตัวอย่างหนึ่งของอาชีพที่เคยอยู่ในวงการ
หนังสื อ แต่ปัจจุบันไม่มีแล้ว ถ้ าจะบอกว่าถึงจุดหนึ่งเทคโนโลยีทำ�ให้
อะไรๆ เปลี่ยนไปก็ ต้องยอมรับ
สำ�หรับคุณคิดว่ าเรื่องจริงมั นมีความสำ�คัญอย่างไร
จะพูดยังไงดีล่ ะ สังคมมันอยู่ไม่ ได้นะถ้าไม่เราไม่เรียนรู้เรื่องจริง
สังคมรอบด้ านนับวั นมันยิ่งซับซ้อนขึ้น คือเราต้องเรียนรู้ที่จะอยู่ร่วมกัน