Read me 24 - page 47

การเรียนรู้ตลอดชี วิต
คือการเรียนรู้จิตใจตัวเอง ""
ตลอดเวลากว่าเก้าสิบปี อาจารย์ยังคงท�ำงานและศึกษาค้นคว้า
อยู่ตลอด จึงอยากทราบความหมายของ ‘การเรียนรู้ตลอดชีวิต’
ส�ำหรับอาจารย์มีความหมายอย่างไรบ้าง
ธรรมชาติของมนุษย์เกิดมา ธรรมชาติอยู่ที่ไหน ธรรมชาติคื อใจ
เราเองถ้าเราท�ำอย่างที่พระพุทธองค์ท่านทรงตรัส“เราหยุดแล้วท่านสิยัง
ไม่หยุด”นั่นคือธรรมชาติอยู่ในใจเราทีนี้เราเกิดมาธรรมชาติ ให้ทุกอย่าง
มาเป็นคู่ เพราะจะได้พึ่งพาอาศัยซึ่ งกันและกัน โลกให้สั ตว์ให้ มนุษย์มา
ก็เพื่อการเปลี่ยนแปลงคือเกิดแล้วก็ดับ ให้ต้ นไม้มาเพื่อเป็นอาหารและ
เป็นยาของมนุ ษย์และสัตว์ สุนัขเห็นไหมเวลามันป่วยมันกินหญ้ามนุษย์
ก็เหมือนกันอาหารกับยาก็เหมือนกันแล้วแต่เราจะมองอะไร
มนุษย์มีทั้งกายมี ทั้งใจถ้าถามว่าสิ่งแวดล้อมที่ไหนใกล้ที่สุดสิ่ง
แวดล้ อมของมนุษย์ คือกายตัวเอง เพราะฉะนั้นสิ่งที่อยู ่ข้างนอกโรงเรียน
ก็ดี มหาวิ ทยาลัยก็ ดี เป็นเครื่องมือที่สมมติขึ้นมาเพื่อเอามาใช้ประโยชน์
ไม่ใช่ของจริง แต่เราไปหลงมัน เข้าไปแล้วออกไม่ ได้ รูปรสกลิ่นเสียงอยู่
ที่กายทั้งนั้นนี่แหละเราต้องเปิดจิตให้อิสระการเรียนรู้ตลอดชีวิตคือการ
เรี ยนรู้จิตใจตัวเอง
การเรียนในโรงเรี ยนหรือมหาวิทยาลัยมีต� ำราหนังสือเป็นสื่ อใน
การเรียนรู้ แล้วการเรียนรู้จิตใจตั วเองจะต้องเรียนรู้ผ่านต�ำรา
เล่มไหนจะต้ องใช้อะไรเป็นสื่อ
การจัดการศึกษาของเราท� ำให้ คนติดต�ำรา ติดห้ องเรี ยน ติด
ปริญญาบัตรติดวัตถุที่ไม่ใช่ของจริงติดและหลงเพราะความไม่รู้ แต่คน
เรายังมีจิตวิญญาณที่ สามารถเรียนรู ้ได้โดยใช้ร่างกายสัมผัสของจริงจาก
ธรรมชาติ เป็นภูมิคุ้มกันจากเทคโนโลยีที่เข้ามาครอบง�ำจนเข้ามาปิ ดกั้น
การเรียนรู้ของเรา เราต้องไม่ลื มคุณค่าของการสัมผัสกับทุกสิ่ งอย่างการ
ได้สัมผัสกั บชีวิ ตผู้คนก็เป็นการเรียนรู้นะทุกคนเป็นครูที่สอนให้เราเรียน
รู้และเข้าใจธรรมชาติ ไม่ต้องไปหาจากต� ำราเล่มไหนต�ำราเล่มจริงอยู่ใน
ใจของทุ กคน
ในฐานะที่อาจารย์ผ่านการเรียนรู้และมีชีวิตอยู่มาอย่างยาวนาน
อยากถามถึงเหตุผลของการมีชีวิตอยู่ ว่าคนเราเกิดมาแล้วควร
มีชีวิตอยู่เพื่ออะไร
คนเราชอบฉลองวันเกิด ท� ำไมถึงไม่ฉลองวันตาย คนเราถ้ า
ฉลองวันตายก็คื อการท�ำความดี เพื่อจะได้ไม่เกิดมาอี ก คนเราควรมี
ชีวิ ตอยู่เพื่อท�ำความดี โบราณเขาบอกสร้างความดี เอาไว้เถิดจะเกิดผล
คนที่ท�ำความดีงามไม่กลัวความตายถึงเวลาเขาก็ไม่เดือดร้อนเพราะ
เขาปลดออกหมดแล้ว
ก่อนที่จะไปถึ งจุดของความตาย ในช่วงที่เรายั งเป็นหนุ่ มสาวการ
ตั้งเป้าหมายให้กับชีวิ ตมีส�ำคัญหรือเปล่า
การตั้งเป้าหมายควรจะอยู่ข้างในไม่ใช่อยู ่ข้างนอก เช่น ไม่ว่า
อนาคตอยากจะไปเป็นรัฐมนตรี อยากจะเป็ นนู่นเป็นนี่ ไม่ใช่ ต้องตั้งอยู่
ข้างใน เป้าหมายคื ออะไร เป้าหมายคื อความสุข รักที่จะท�ำอะไรแล้ว
ท�ำให้ดีที่สุดเท่านั้นแหละ
ผมเป็ นศาสตราจารย์โดยไม่ต้องผ่ านผู้ช่วย ไม่ต้องผ่ านรอง
อยู่ ๆ ก็มาถึงจุดนี้ ใครขอผมยังไม่ รู้เลย ตอนที่ได้รางวัลเหรี ยญดุษฎี
มาลาซึ่งเป็นรางวัลสูงสุ ดทางวิชาการ ในหลวงท่านทรงรับสั่งตอนที่ไป
รับพระราชทาน หลังจากท่านประทั บอยู่ บนพระแท่น ท่านเสด็จลงมา
ยืนอยู่ตรงหน้าผมแล้วบอกว่า “อาจารย์ท�ำอะไรก็ได้รักที่จะท�ำแล้วก็ท�ำ
อย่างดีที่สุดมันดีทุกเรื่อง” ท่ านทรงรับสั่งแค่นี้
คนหนุ่มสาวยุคนี้ ที่ต้องท�ำงานในระบบทุนนิยมหลายคนมีความ
เข้าใจว่าต้ องท�ำงานเพื่อเงิน เพื่ อที่จะน�ำเงินไปซื้อความสุข เงิน
สามารถซื้อความสุขได้จริงหรือเปล่า อาจารย์คิดเห็นกับเรื่องนี้
อย่างไร
จะไปซื้อความสุขได้ยังไงดีไม่ดี ถู กเขาโกงก็เป็นทุกข์แล้วมีมาก
ก็ทุกข์ มีน้อยก็ทุกข์ เราเอาเงินมาใช้ ในชีวิ ตประจ�ำวันจนกระทั่งปล่อยให้
มันมาครอบเรา เราหยิบทีแรกก็รู้ว่ ามันเป็นกระดาษกับตั วหนังสือเท่านั้น
แหละ เหมือนอย่างแว่นขยายอันนี้ (อาจารย์ใช้แว่นขยายช่วยในการอ่าน
หนังสือ)พอหยิบมาดูมันก็ดี แต่ถ้าไม่มีมันก็ดู ได้ ต้องพยายามให้มากขึ้น
เราต้องระแวดระวังอย่ าไปหลงต้องมองให้เห็นทั้งสองด้านอย่างเงิ นถ้า
เราเผลอไปเพลินกับมั นอีกหน่อยไม่ มีเราจะท�ำอะไรไม่เป็นคนเราใช้เงิน
เพื่อที่จะเอาไปแลกกับสิ่งที่อยากได้ สมมติ ว่าอยากจะได้สมุดที่จริงไม่
ต้องมีเงินก็ได้ แต่กลับเป็นข้ อตกลงกันไว้ว่าอยากจะได้สมุดต้องเอาเงิน
47