Read me 6 - page 32

32
Trendy กระแสนิยม
เรื่อง : วิชญ์ พล พลพิทักษ์ชัย
ด้วยความเร็วปานสายฟ้ าของผู้หวังดี (รึเปล่า?) บางรายที่ฉกฉวย
ผลงานทรัพย์สิ นทางปัญญา มาเผยแพร่ ใหม่อีกครั้ งตั้งแต่วั นแรกที่
ผลงานนั้นๆ วางจำหน่าย ในราคาที่ถู กกว่าหรือบางครั้งฟรี เลยก็มี
เพียงแค่คุณไปเดินช้อปปิ้ง ณ ห้างสรรพสินค้ าไอทีสักแห่ ง คุณจะได้
ผลงานล่าสุดของศิลปินที่คุณชื่นชอบกลับมาเชยชมที่บ้านในราคาที่
ถู กแสนถูก อย่ างง่ายที่สุ ด เพียงแค่ คุณแฝงตั วเข้าไปอยู่ในโลกออน
ไลน์ เข้าเว็บไซต์ YouTube แล้วก็พิมพ์ค้นหาได้เลย หรือถ้ าอยากเก็บ
ไว้ชื่ นชมอีกหลายๆ ครั้ง เพี ยงแค่เข้าเว็บไซต์ Google แล้วพิมพ์ชื่อ
ผลงาน ตามด้วยคำว่า Download คุณก็จะได้สิ่งที่คุณต้องการ ไม่
เว้นแม้ กระทั่งวัฒนธรรมการ ‘copy/paste’ ที่ กำลังระบาดอย่างหนัก
จนกลายเป็นเรื่องปกติไปแล้ว
ผลงานที่ ผู้สร้ างสรรค์ เฝ้ าทุ่มทุ นทั้ งแรงกายแรงใจ ประคบ
ประหงมมาตลอดหลายเดือนหรือบางครั้งก็เป็นปี เพียงเพื่ อหวังว่า
รายได้จากการขายจะสามารถนำกลับไปเลี้ยงครอบครัวได้ อย่างว่า
แม้เจ้ าของผลงานบางท่านอาจจะมีฐานะอย่ างพอมีพอกิ น แต่ เมื่อ
ผลงานดังกล่ าวคาบเกี่ยวอยู่ กับคำว่า ‘ธุรกิจ’ อยู่ คำว่า ‘ผลกำไร’
ก็ เป็นสิ่ งที่ เขาควรได้รั บไม่ใช่ หรื อ ในอีกความหมายหนึ่ งคื อคำว่า
‘ทรัพย์สิ นทางปัญญา’ ชื่อก็บอกแล้ วว่าเป็ นทรัพย์สินของเขา ไม่ ใช่
ของสาธารณะ จะนำมาใช้ก็ต้องมีค่าใช้จ่ายบ้ างเป็นธรรมดา
อย่างที่ ป๋าเต็ด-ยุทธนา บุญอ้อม เจ้าพ่อเด็กแนว เคยกล่าวไว้ ว่ า
“ดนตรีเป็ นสิ่งแรกๆ ที่คนนึกถึง แต่ จะเป็นสิ่งสุดท้ ายที่คนจะยอมจ่าย
ตังค์ให้ คือดนตรี เป็นสินค้าที่ ไม่แน่ใจว่าเป็นอย่างเดียวบนโลกเลยหรือ
เปล่า ที่คนทดลองใช้จนหนำใจแล้ว ถ้ าถูกใจค่ อยซื้อ หรือบางครั้ ง
ถู กใจมาก แต่ก็ ยังไม่ยอมจ่ายอยู่ดี” (นิตยสาร happening ฉบับที่
46) ฟังดูแล้ วน่ าหนักใจแทนจริงๆ ซึ่งสิ่งที่ เกิดขึ้ นนี้ยังรวมไปถึงผล
งานทรัพย์สิ นทางปัญญาชิ้นอื่นๆ อีกด้วย
เล่าถึ งปัญหามายืดยาวแล้ ว เปลี่ยนไปเล่าถึ งทางออกกันบ้างดี
กว่า ด้วยเหตุผลดังกล่ าว จึงมีชายคนหนึ่งที่ชื่อว่า ริชาร์ด สตอลแมน
ได้ผุดแนวคิด ‘Copyleft’ ขึ้ นมาจากปัญหาส่ วนตัว ครั้งหนึ่งเขาเคย
คิดค้ นโปรแกรมคอมพิวเตอร์ ตัวแปลคำสั่งภาษา Lisp ขึ้นมาเอง แถม
ยังใจดี มอบเป็นสาธารณสมบัติ (public domain) คือไม่สงวนสิทธิ์
ใดๆ ให้ผู้ อื่นใช้ ได้ ตามสะดวก แต่ กลั บโดนหั กหลั งโดยบริ ษัท
Symbolics ที่เอาโปรแกรมของเขาไปใช้ แล้วยังจำกัดสิทธิ์ไม่ให้เขา
แก้ไขปรับปรุงอะไรในโปรแกรมนั้นได้อีก เรียกง่ายๆ ว่าขโมยกันซึ่งๆ
หน้านี่เอง เขาจึงเลื อกที่จะใช้กลไกของกฎหมายมาเป็นเครื่องมื อใน
การจัดการกับเหล่าหั วขโมยเหล่านี้ โดยที่ยังไม่สู ญเสียจุดยืนในการ
แบ่งบันไป เขาได้สร้างสัญญาอนุญาตให้ ใช้สิทธิ์ ในแบบของเขาขึ้นมา
เอง ซึ่งก็ได้ พัฒนาอย่างต่ อเนื่องจนกลายเป็น GNU General Public
License (GPL) ซึ่งเป็ นสัญญาอนุญาตใช้ ซอฟต์แวร์ แบบเสรีที่ได้รั บ
ความนิยมมากที่สุด
สัญลั กษณ์ของ ‘Copyleft’ คื อรูปตัว กลับด้าน สวนทางกั บ
‘Copyright’ ที่สั ญลักษณ์เป็นรูปตัว C ปกติ โดยแนวคิดก็สวนทาง
เช่ นกัน ซึ่งการ Copyright จะได้รั บการปกป้องสิทธิ ในการเป็น
เจ้าของเอาไว้ ใครจะนำไปใช้จำเป็นต้ องขออนุญาตอย่างเป็นทางการ
หรืออาจมีค่าใช้ จ่าย แต่ ถ้าหากเป็ น Copyleft จะมอบเสรีภาพให้
ทุกคนสามารถคัดลอก ดั ดแปลง ปรับปรุง และจำหน่ายงานได้ โดย
มีเงื่อนไขว่าต้องยั งคงรักษาเงื่อนไขต่างๆ ภายในข้อกำหนดที่เจ้าของ
ได้วางไว้ และหากใครไม่ ปฏิบัติตามเงื่ อนไขนี้แล้ ว จะถือว่าเป็นการ
เดาได้อย่างไม่ต้องคิ ดเลยว่า เหตุผลที่ทำให้วงการเพลงและหนังของไทยตกต่ำ
เรื่องยอดขาย หรือผลงานสร้ างสรรค์ดี ๆ จากมันสมองของคนไทยลดปริมาณ
ลงฮวบฮาบอย่างทุกวันนี้คืออะไร?
opyleft
ทางออกตอกหน้าพวกขี้ขโมย?