Read me 21 - page 36

36
โซเชี ยลมีเดี ยเข้ามาในชีวิ ตของคุณตั้งแต่ เมื่อไร
ตั้งแต่ก่อนปี 2540 ก่อนเศรษฐกิจล่ม ตอนนั้นเป็นยุคเริ่มต้ น
ของอินเทอร์เน็ตในเมืองไทย อินเทอร์ เน็ตยังต้องซื้อชั่วโมงละ 60
บาทมาออนไลน์ด้วยโมเด็มที่ออฟฟิศของหนังสือพิมพ์ผู้ จัดการ
รายสัปดาห์ที่ผมเป็นพนักงานประจ�ำ จะมีคอมพิวเตอร์อยู่เพียง
เครื่องเดียวที่ออนไลน์ได้ ใครจะหาข้อมูลจากอินเทอร์เน็ตค่อย
มาใช้เครื่องนี้ ผมก็ เริ่มเล่น เริ่มค้นข้อมูลจากอินเทอร์เน็ตมาแปล
ลงคอลัมน์ จนเศรษฐกิจล่ม เราโดนเลย์ออฟออกมา ก็เลยซื้อ
เครื่องคอมพิวเตอร์พีซีไว้ที่บ้านหนึ่งเครื่อง แล้วก็เล่นแชทเอ็มเอส
เอ็ น ไอซีคิ ว วิ วั ฒนาการมาเรื่อยๆ จนมาถึงปั จจุบัน โลก
อินเทอร์เน็ตมันสร้าง Time and Space แบบใหม่ขึ้นมา คือปกติ
เราก็มี แค่ตั วเรา เราออกไปไหนมาไหนก็เห็นหน้ า ได้ยินเสียง
ปฏิสัมพันธ์กันแบบ Face to Face พอมีสิ่งนี้ขึ้นมา เหมือนมีโลก
บางอย่างลอยอยู่ในนามธรรม ในสิ่งที่จับต้องไม่ได้ ตัวเรานั่งอยู่
หลังคีย์บอร์ด ออนไลน์เข้าไป มีร่างอวตารอยู่ในนั้น ผมก็ เลยเริ่ม
ตั้งค�ำถามกับตัวเองว่า ตัวเราที่ตรงนั้น กับตัวเราที่ตรงนี้คือใคร
ท�ำให้เริ่มต้นเขียนหนังสือ เขี ยนบทความตั้งแต่ตอนนั้น แล้วสิ่ง
นั้นตั้ งแต่ปี 2540 กั บสิ่งนี้ในปี 2556 สิบหกปีผ่านมา มันคื อสิ่ง
เดียวกัน
สิ่ งเดียวกันที่ ว่านั้นคื ออะไร
สิบหกปีที่ผ่านมามนุ ษย์ไม่เปลี่ยนแปลงเลย สิ่งที่ทุกคนตั้ง
ค�ำถามกับการใช้เฟซบุ๊ ก ทวิตเตอร์ ยูทูบ หรือกูเกิล ณ วันนี้ มั น
ก็คือสิ่งที่ทุกคนเคยตั้งค�ำถามเอาไว้ แล้วกับแชทรูมพันทิพย์ดอท
คอม ไอซีคิว หรือเอ็มเอสเอ็น เมื่อสิบกว่าปีก่อน มนุษย์คงมีแก่น
แกนอะไรบางอย่างที่ไม่เคยเปลี่ยนแปลงเลยตลอดเวลานับพันปี
ของวิวัฒนาการ สิ่งนั้นคื อการแสวงหาการเข้าถึงตัวเอง แสวงหา
อัตตา แสวงหาอะไรบางอย่างของตัวเอง เทคโนโลยีที่เราสร้าง
ขึ้นมาในแต่ละยุคมันเอื้อให้เราแสวงหาได้มากขึ้น เร็วขึ้น ง่ายขึ้น
อย่างข่าวนักศึกษาหญิงคนหนึ่งนัดเจอกับผู้ ชายที่เธอตกหลุมรัก
ในเฟซบุ๊ก พอผู ้ชายมาเจอ ปรากฏว่าเธอไม่ใช่แบบที่ เห็นใน
เฟซบุ๊ก ผู ้หญิงคนนี้ก็เลยอกหั ก จะไปกระโดดตึกฆ่าตัวตาย
ข่าวนี้เมื่อประมาณปีที่แล้วมันก็คือเรื่องเดียวกับเมื่อสิบกว่าปีที่แล้ว
ยุคนั้นไม่มี เฟซบุ๊ก ไม่มี แม้กระทั่งกล้ องดิจิตอล เราไม่มีโอกาส
เห็นหน้ากั น เราตกหลุมรักใครในแชทรู มจนกระทั่งนัดเจอกั น
แล้วไม่ใช่ คนที่เราคาดหวั ง มันคือเรื่องเดี ยวกันเลย เกิดเป็ น
ค�ำถามที่ว่า “ตัวตนที่อยู่ ณ ตรงนี้ กับที่อยู่ ณ ตรงนั้นเป็นตั วตน
เดียวกันแค่ไหน?”
ถ้ าบอกว่ าสิ บหกปีมานี้ แทบไม่ เปลี่ ยนเลยแล้ วก่ อน
หน้ าที่จะมี เทคโนโลยี อินเทอร์ เน็ ตเข้ามามนุ ษย์ เป็น
อย่ างไร
หลั งจากมีอินเทอร์เน็ตเรียกได้ว่าเป็นการสร้างโลกเสมือนที่
ไม่เคยมีมาก่อนซึ่งก่อนหน้านี้ก็มี สมมติเราอยู่บ้านเป็ นเด็กดีของ
พ่อแม่ แต่พอมาอยู่ โรงเรียน เราอาจจะสร้ างตัวตนใหม่ขึ้นมา เป็น
เด็กเกเร เป็นหัวโจกน�ำเพื่อนไปตีกับโรงเรียนอื่น พ่อแม่ อาจไม่
เคยรู้เลยด้วยซ�้ำ เป็น Time and Space ที่บ้านกั บที่โรงเรียน ซึ่ ง
ยังมีความเป็นจริงอยู่มาก แต่พอมีอินเทอร์เน็ต มี Time and
Space เป็นโลกเสมื อน ที่เหมือนจะห่างมาก แต่จริงๆ มันใกล้
มาก เราอยู่ที่บ้ าน ขึ้นชั้นบน ล็อกห้อง ออนไลน์ มันใกล้กันนิด
เดียว ไม่ต้องนั่งรถไปโรงเรียนถึงจะเปลี่ยนโลกได้
เมื ่อพูดถึงอินเทอร์ เน็ตมี ม (Internet Meme ) ที่เกิด
ขึ ้นในปี ที่ผ่านมา ทั ้งการเขย่าขนม เต้นโคเวอร์ ศัพท์
เฉพาะทำ�ท่าถ่ายรู ปเหมือนๆกั น มากมายไปหมด สิ่ง
เหล่ านี้ บอกอะไรกับเรา
เมื่อประมาณห้าปีก่อนตอนที่บล็อก ไดอารี่ออนไลน์ หรือยูทูบ
เริ่มฮิต ทุกคนก็คิ ดว่าต่อไปนี้เราจะสร้างคอนเทนต์ที่มีคุ ณภาพ
หมอก็จะเขียนเรื่องเกี่ยวกับสุขภาพให้คนอื่นได้อ่าน นักเขี ยนก็
จะเขียนงานที่ดี ผู้ก�ำกับก็จะสามารถถ่ายหนังได้มากเท่าที่เขา
ต้องการ เพราะเทคโนโลยีการสื่ อสารมันเร็วมากขึ้น พื้ นที่
ฮาร์ดดิสก์ในเซิร์ฟเวอร์มั นถูกลง ทุ กคนก็คิ ดจะสร้างอะไรก็ได้
แล้วก็รอให้ใครอีกนับล้ านมาเปิดดู ตอนนั้นเราคิดว่าคอนเทนต์
ส�ำคัญ แต่เมื่ อมีผู้ใช้มากขึ้นเรื่อยๆ เรากลับพบว่าไม่มีใครสร้าง
คอนเทนต์ ทุกคนสนใจแค่คอนเน็คชั่น เรียกร้องให้มาสนใจฉัน
หน่อย มีมเกิ ดขึ้นจากความขี้เกียจสร้างคอนเทนต์ แต่ขยันที่จะ
คอนเน็คกัน ไม่มีใครอยากจะคิดจะสร้างสรรค์อะไรให้แปลกกว่า
คนอื่นกังนัมสไตล์ ฮาเร็มเชคครูอังคณา ธนูปักหัวเข่า เขย่าขนม
ทุกคนก็ พูดแต่สิ่งนี้ เมื่อคนอื่นพูดอะไร ฉั นก็อยากพูดบ้าง ตามๆ
กันไป แล้วก็เฝ้ารอว่า คุณมากดไลค์ฉันหรือยัง คุณมาคอมเมนต์
ฉันหรือเปล่า ที่ส�ำคัญคือไม่สามารถกะเกณฑ์ก�ำหนดได้เลย ว่า
สิ่งไหนจะฮิ ต นักการตลาดออนไลน์ก็พยายามจะท�ำอะไรบาง
อย่างที่คิดว่ าจะกลายเป็นมีม เพื่อที่ จะได้เลียนแบบกันออกไป
จนกลายเป็นไวรัล