แนะให้แนว - page 19

19
พลูโต-
สเป็กโตสไปโรซิ ส!?
พี่ชอบมากเลยความรู้สึกของเด็กมัธยม คือมัน
ไม่กลั วโลกเนอะ มันไม่กลัวโลกใบนี้เลย คิ ดอะไรก็พูด
มันเป็นความจริ งใจ แล้วก็ สดมาก ความสดนี้มัน
ค่อยๆ ถูกโลกใบนี้ดูดหายไปนะครับ น้ องจะถูกท�ำให้
กลัวมากขึ้นว่า เราพูดอะไร มันจะผิดไหม ครูจะว่าไหม
หรือสั งคมจะยอมรับไหม สิ่งเหล่ านี้จะเกิดขึ้นเมื่ อน้อง
ค่อยๆ เป็นผู้ใหญ่ แต่พี่เชื่อว่า เท่าที่ดูหน้ าแล้ว คิดว่า
น่าจะตอบค�ำถามแบบสนุกๆ ได้อยู ่ เพราะฉะนั้นขอ
ความร่วมมือจากน้องๆ นิ ดนึง ข้างบนกระดานคื อ
อะไรครับ...
(“เครื่องหมายค�ำถาม” - ทุ กคนตอบ)
...เยี่ยมมากครับ มีฝรั่งคนหนึ่ งพูดบอกว่าเวลา
เด็กๆ เข้าไปในโรงเรี ยนจะเข้าไปด้วยเครื่ องหมาย
Question Mark ตอนเด็กๆ เราจะมีค�ำถามไปหมด
เลยว่า ท�ำไมฟ้าเป็นสีฟ้า ท� ำไมเมฆลอยอยู่บนท้องฟ้า
ท�ำไมปลาว่ายน�้ำ ท� ำไมเมฆไม่ลงไปอยู่กับปลา ท� ำไม
ปลาโผล่ขึ้นมาแบบตั วที่เลื้ อยอยู่ ที่สวนลุมฯ ไม่ได้
ท�ำไมพ่อกับแม่ ท�ำอะไรกันออกมาเป็นหนู (ผู ้ฟั ง
หัวเราะ) แล้วพ่อ-แม่ไม่เคยตอบเราเลย ถามพ่อ-แม่ว่า
ท�ำอีท่าไหน พ่อตอบว่า-หลายท่าอยู ่ พ่อก็ไม่รู้ (หัวเราะ)
เราก็ไม่ ค่อยได้ค�ำตอบจากค�ำถามเหล่านี้ แต่ว่าสิ่งหนึ่ง
ที่ไม่เคยหายไปจากเราเลยคื อเราเป็นเด็กตั้งค�ำถาม
ครับ เราชอบถามนู่นนี่ สนุกสนานมาก จนกระทั่งเรา
เข้าไปในโรงเรียน เราเข้าโรงเรียนไปด้วยเครื่องหมาย
Question Mark แต่จบออกมาเป็ นจุด Full-Stop
มันน่าหดหู่มากนะครับ
และสิ่งที่ชัดเจนมากคือการศึกษาในบ้านเมืองเรา
ตัวอย่างที่ พี่ยกขึ้นมาประจ�ำเลยก็คื อการเรียนเรื่อง
ระบบสุริยจักรวาล ก่อนหน้านี้ มีดาวเคราะห์ 9 ดวง
รวมดาวพลูโตเข้ าไปด้วย แต่ตอนนี้มี 8 ดวง มันจะ
เป็นแบบนี้แหละครับ เราก็เรียนกันไป สมัยก่อนเราก็
ท่องไปเรื่อยจนถึงดวงสุดท้ ายคือพลูโต สมัยนี้ก็เป็น
เนปจูน ครู ก็จะให้ ท่องแบบนี้แหละ แต่จะมี คนอย่าง
เด็กชายสมคิดยกมือขึ้นมาถามครูว่า “ครูครับ ถัดไป
จากดาวพลูโตคือดาวอะไร” ครูก็หน้าซีดเลย (หัวเราะ)
ก็รู้แค่พลู โตไง เหงื่ อตกติ๋งๆ เหมื อนการ์ตูนญี่ ปุ่น
ครูก็เงยหน้ าขึ้นมามองสมคิ ด ขมวดคิ้วนิดนึง แล้ว
บอกว่า “สมคิ ด เธอไม่ต้องรู้หรอก ครูออกข้ อสอบ
แค่ พลูโตนั่นแหละ” (หัวเราะ) สมคิดแม่งโล่ งใจ
จ� ำ 9 ดวงพอแล้ว แล้วทั้งห้องก็จะรู้แค่พลูโต ทุกวันนี้
ก็รู้แค่เนปจูน ประมาณนี้
แต่ถ้าครูไม่ได้เป็ นแบบนี้ ถ้าครูหันไปบอกสมคิ ด
ว่า “สมคิ ด เธอถามมาก็ดีละ ครูก็ไม่รู้เหมือนกั น” ครู
ยอมโง่ แล้วบอกสมคิดว่า “งั้นเธอช่ วยไปหามาหน่อย
ว่าต่ อจากดาวพลูโตคือดาวอะไร” คราวนี้ สมคิดเหงื่อ
ตกแทน นึกในใจว่า “ท�ำไมมาเป็นภาระของกู ละเนี่ย”
(หั วเราะ) สมคิดก็เลยต้องไปท� ำการบ้าน ค้นคว้าต่างๆ
นานา กลับมาห้องเรี ยนอีกครั้งในอาทิตย์ถัดไป ครู
ถามว่า “สมคิ ด ไปหามารึยัง” สมคิดก็ตอบครูว่า “ครั บ
หามาแล้วครับ ถัดออกไปเป็ นดาวสเป็กโตสไปโรซิส”
(หั วเราะ) ชื่อคล้ายๆ จุลินทรีย์ในยาคูล เป็ นชื่อปลอม
นะครับ อันนี้พี่สมมติ เดี๋ยวน้องจะจ�ำไปตอบข้อสอบ
(หัวเราะ) ครูก็บอกว่า “เห็นไหมนักเรียน ดูอย่ างสมคิด
เขาไว้ เขาตั้งค�ำถามแล้วก็ไปหามา” ทุกคนก็จ� ำครับ แต่
พอมั นเกิดคนแบบสมคิด มั นจะเกิดคนแบบสมหญิง
ขึ้ นมาอีก ที่ยกมือขึ้นมาถามว่า “ครูคะ แล้วถัดไปจาก
ดาวสเป็ กโตสไปโรซิส คื อดาวอะไร” คราวนี้ครูสบาย
เลย บอกสมหญิงว่า “สมหญิง เธอถามก็ดี แล้ว เธอไป
หามา” (หั วเราะ) ครูสบายครับ ไม่ต้องเตรียมการสอน
เลย มารอฟังนักเรียนตั้งค�ำถาม แล้ วให้ไปหาค�ำตอบ
แต่ ว่าครูไทยไม่ ได้เป็ นแบบนั้น ครู ดีๆ ก็ มี
มากมายนะครับ แต่ หลายๆ คน อาจจะเคยเจอครู
ดุๆ ที่บอกว่ า “เธอไม่ต้องถาม เธอฟังครู เธอเชื่อครู
แล้ วตอบข้อสอบแบบที่ครูบอก แล้วเธอจะเจริญ เธอ
จะได้ดิบได้ดี เป็ นเจ้าคนนายคน เธอไม่ต้องถามอะไร”
(หั วเราะ) แล้ วมันเป็นอย่ างนั้น จนวันนึงน้องก็จะลืม
ไปเลย ว่าเราเคยตั้งค�ำถามว่าท�ำไมท้ องฟ้าถึงเป็นสีฟ้า
แล้ วถูกริบเครื่องหมายค�ำถามออกจากหัวครั บ ทีละ
อันๆ แล้วน้องก็เติบโตขึ้นมาเป็นจุด Full-Stop พี่หวัง
ว่าน้ องจะมีเครื่องหมายค�ำถามอยู่ในหัวจนถึงทุกวันนี้
นะครับ ซึ่ งถ้าเป็ นแบบนั้นจะเป็นข่าวดี แต่ถ้าเป็นจุด
Full-Stop ไปแล้ว น้องอาจจะต้องเพิ่มเครื่ องหมาย
ค�ำถามเข้าไปตั้ งแต่วันนี้แล้ว
พี่ เชื่อว่าสิ่งหนึ่ งที่ท�ำให้ เราเล่นไม่สนุก คิดอะไร
ไม่ออก ทุกอย่างโดนบล็ อคไว้หมด ก็คือกรอบความ
คิด แต่กรอบความคิดนี่ทุ บได้ไม่ยาก เพียงแค่บาง
คนท� ำอุปกรณ์ทุ บหายไปแล้ว ก็คือการตั้งค�ำถาม
นั่ นเอง เมื่อไหร่ก็ตามที่ตัน ให้ ตั้งค�ำถามขึ้นมา แล้ว
น้องจะออกจากกรอบนั้นได้ จริงๆ แล้ววั นนี้พี่ตั้งใจ
จะพูดแค่ค�ำเดียวเลยครับ แค่ค�ำนี้แล้วจบเลย คือค�ำ
ว่า “เหรอ?” มันเป็นค�ำที่ จะทลายกรอบความคิดที่ปิด
กั้นความคิดสร้างสรรค์
“เหรอ?”
ผู ้หญิงคนหนึ่ งเปลี่ยนป้ ายของคนตาบอดจาก
“ผมเป็นคนตาบอดช่ วยผมด้วย” เป็น “วันนี้เป็นวั นที่
สวยงามแต่ผมมองไม่เห็นมั น” นี่เป็ นบทเรียนแรกๆ
เลย ตอนพี่เข้าไปท�ำงานโฆษณา มีรุ่นพี่คนนึงเขาเล่ า
เรื่องนี้ ให้ฟัง แล้ วก็มี เรื่องเล่าอีกเรื่องหนึ่งว่า มีผู้ชาย
คนหนึ่งโบกรถ แล้วไม่มีคันไหนรับเลย เขาก็เขียนป้าย
ขึ้นมาป้ ายหนึ่งว่า “พรุ ่งนี้เป็ นวันคริสต์มาส ครอบครั ว
ของผมรออยู่” พอพี่ได้ ฟังเรื่องราวพวกนี้ พี่รู้สึกว่ า
คล้ายๆ กับที่คลิปนี้บอกตอนจบว่า ถ้าคุณเปลี่ยนค�ำ คุณ
เปลี่ยนโลก พี่ รู้สึกว่าจริงๆ แล้ วถ้อยค�ำมั นมีพลังมาก
ถ้าเราไม่หยุดคิดแค่อันแรก โดยเชื่อว่ามั นดีแล้ว แต่
เราเอาไปคิดต่อ มันจะมี อะไรที่ดีกว่านั้นได้ อีก พอดี
พี่เป็นคนสนใจเรื่ องถ้อยค�ำ เราท�ำงานด้านการเขียน
เรารู้สึกว่ าค�ำมั นเปลี่ยนโลกได้ ตัวหนังสื อ 44 ตั ว
เหมื อนกัน เอามาเรียงไม่เหมื อนกัน มันเปลี่ยนความ
คิดคน เปลี่ ยนสังคม เปลี่ยนสถานการณ์ ในโลกนี้
มามากมายแล้ว เพราะฉะนั้นเลยเป็นเรื่ องที่ฝังใจอยู่
ตลอดเวลาว่า อะไรที่ เราคิดออกมาครั้งแรกเนี่ย ถ้าเรา
รู้สึกว่ามันดีแล้ว เราอาจจะลองคิดก็ได้ว่า มันจะเป็น
แค่ป้ายแผ่นแรกของคนตาบอดหรือเปล่ า มันมีแผ่นที่
สอง ที่สาม ที่ สี่ ที่ดีกว่านั้นหรือเปล่า ไม่ใช่เฉพาะแค่
งานเขียนนะครับ แต่ส�ำหรับทุกอย่างเลยที่เราคิดออกมา
แล้วนึกว่ ามั นดีแล้ว อย่ าลืมว่าอะไรที่เราท�ำออกมา
แล้วเพื่ อนคิ ดว่ามันดี แล้ว ให้เราถามเขาสั้นๆ ว่ า
“เหรอ?” แล้วปล่อยให้เขาไปคิ ดต่อ ถ้าท�ำแบบนี้ เรา
จะเริ่มมี ความคิดสร้างสรรค์ครับ
คนที่มีความคิ ดสร้างสรรค์จะถามถึงสิ่ งที่ดีกว่า
เป็นพวกไม่พอใจอะไรง่ายๆ ค�ำตอบแรกไม่เคยเป็นค� ำ
ตอบสุดท้ าย ใครที่ใช้ค� ำตอบแรกเป็นค�ำตอบสุดท้าย
แปลว่าความคิดสร้างสรรค์ของเราถูกริบไปแล้ ว
เมื่ อกี้เราพูดถึงคนที่มักจะบอกเราว่าดีแล้ว คราว
นี้เรามักจะเจอคนที่บอกเราว่า “โห แม่งไม่มีอะไรดีเลย
จะท�ำไปท� ำไม จะซื้อไปท�ำไม จะเรียนไปท�ำไม ฯลฯ”
เราจะเจอคนประเภทนั้น และบางครั้งเราเองก็เป็ นคน