Read me 7 - page 11

เมื่อหลากโรคร้ายรุ มเร้ าโลกจนต้องพบแพทย์ เป็นการด่ วน
ดร.อ้อย-ดร.สรณรั ชฎ์ กาญจนะวณิชย์ แพทย์เฉพาะทาง (ด้าน
สิ่งแวดล้อม) ผู้ดำ�รงตำ �แหน่งเลขาธิการมูลนิธิโลกสีเขียว มากว่า
16 ปี ได้เปิดบ้านที่ห้อมล้อมไปด้วยต้ นไม้น้ อยใหญ่ ให้เราได้เข้าไป
พูดคุยเปิดและเปลี่ยนมุมมองในการใช้ชีวิตให้ สัมพันธ์กับธรรมชาติ
มากยิ่งขึ้น
เหตุผลที่โลกป่วย
โลกเสียสมดุลอย่ างรุนแรง จริงๆ คนที่ จะป่วยก็คือเรา โลก
เขามีการปรับสมดุลเราอาจจะไม่ รอดกันก็ตอนนั้ น (หัวเราะ)
สาเหตุคือเราไม่รู้จั กที่จะอยู่ร่วมกันกับธรรมชาติ ทุกวันนี้ ถึง
เวลาแล้วที่เราทุ กคนต้องปรับความคิ ดและ ‘ตระหนักเข้าไปใน
หัวใจ’ ว่าเราต้องเข้าใจธรรมชาติ หาวิธีดำ�เนินชีวิตให้สอดคล้อง
กับธรรมชาติและสิ่ งมีชี วิตในระบบนิเวศทั้งหมด เราแยกตัว
จากสิ่งเหล่านั้นมาไม่ได้ เพราะทุกวันนี้เราก็ยังหายใจจากสิ่ งที่
ธรรมชาติสร้ างให้เรา
รักษาโลกเราต้องรั กษาตัวเองก่อนรักษาโลก
เราต้องกลับมาดูที่ตัวเราว่าจะทำ�อะไรได้บ้ าง คือเราก็เป็น
มนุษย์เท่ากันกับคนอื่นๆ เราต้องรับผิดชอบต่ อตัวเอง รั บผิดชอบ
ต่อโลกเอง จึ งต้องเริ่ มที่เราก่อน เมื่อคนคนหนึ่งสื่อสารออกไป
แล้วพบคนที่ คิดคล้ายกันมากขึ้น ในที่ สุ ดความคิดก็จะค่อยๆ
เป็นกลุ่มก้ อนกลายเป็นความคิดกระแสหลักขึ้ นมาได้ และถ้า
ความคิดกระแสหลักของมวลชนเปลี่ยนมากขึ้น คนที่มีหน้าที่
จัดการระบบต่างๆ เขาก็ต้องเปลี่ยน ในทุ กสถานการณ์ไม่ ว่ามั น
จะดูมืดมนสิ้นหวังแค่ไหน มันจะมีสิ่ งที่เราทำ�ได้เสมอ คื อ ถ้าเรา
ยังมองไม่ เห็นว่ าเราทำ�อะไรได้แสดงว่าเรายังคิดไม่ พอหรือว่า
ไปมองแต่ส่วนที่ ทำ�ไม่ได้
เราพบว่าในเมืองอากาศเป็ นพิษ แน่นอนต้นเหตุมาจากการ
จราจร แต่เราก็อยู่ แบบยอมรับสภาพ เราก็มาคิดกันว่าจะรณรงค์
เรื่องจักรยานให้เป็นพาหนะสัญจร คือเราไม่ได้มองว่าทุกคนต้อง
ขี่จักรยาน แต่การเป็นเมืองจักรยานหมายความว่าเราอยู่ร่วมกับ
คนอื่นๆ ในสังคมและชี วิตอื่นๆ ในสิ่งแวดล้อมรอบตัวได้ คุ ณ
ขี่จักรยานได้แล้ วคุณเดินได้ด้วยและคุณจะขั บรถก็ได้เมื่ อคุณ
จำ�เป็น ตอนที่เริ่มพูดเรื่องจักรยานคนก็บอกว่ า ‘โอ๊ยไอ้นี่ฝันว่ะ’
คนจะหัวเราะและก็บอกว่ าเป็นไปไม่ได้ ลืมไปซะเถอะ ไม่ต้อง
คิดเลย คื อไม่ให้โอกาสกับการเปลี่ยนแปลงอะไรเลย ในทุกสถานการณ์
ไม่ว่ ามันจะดูมืดมนสิ้นหวังแค่ไหน
มันจะมีสิ่งที่เราทำ�ได้ เสมอ
ทุกอย่ างต้องมีก้าวแรกเสมอ
ลองสั งเกตดู ตอนนี้เริ่ มมี คนขี่ จักรยานมากขึ้ น แต่สังคม
โดยรวมยังมองว่าทำ�ไม่ได้ เราจึงต้องทำ�ให้เขาเริ่มคิดว่ ามันเป็น
สิ่งที่เป็นไปได้ก่อน ภายใน 6 เดื อนที่ผ่านมาก็ มีความก้ าวหน้า
ไปเยอะ เช่น การร่วมกับนิตยสารสารคดีทำ�ฉบับวาระจักรยาน
เมื่อเดือนพฤศจิกายนที่แล้ว ทำ�ให้ คนเห็นเป็นรู ปธรรมมาก
ขึ้น จากตอนแรกคนใกล้ตัวที่บอกว่ าแกอย่าไปคิดเลยก็เริ่มหัน
มาขี่จักรยานแล้ว ทาง กทม. เขาก็เริ่ มมีคนสนใจและจะช่วย
ขับเคลื่อนให้
ปรับชีวิตและเปลี่ยนระบบ
การใช้วัตถุของเราทุกวันนี้เป็ นการใช้แบบ One Way คือเรา
ไปสกัดจากธรรมชาติ อย่างปูนก็ไประเบิดภูเขา แล้วสุดท้ ายก็นำ�
กลับมาใช้ใหม่ ไม่ได้ เป็นการเดินทางจากโรงงานอุตสาหกรรม
ออกมาขายใช้แล้วทิ้ ง ทีนี้เขาก็ดีไซน์ให้เราทิ้งเร็วขึ้น ดูได้ จาก
Story of stuff(www.storyofstuff.com) 20 นาทีแล้วจะเข้าใจ
เลย นี่คือการผลิตแบบ Cradle to Grave จากอู่ซึ่งคือธรรมชาติ
ไปสู่หลุมศพ แต่ถ้ าเรากลับมาดูที่ธรรมชาติเขาจะไม่มีขยะ ของ
เสียจากสิ่ งมีชีวิตหนึ่ งจะเป็นอาหารให้กับสิ่งมีชีวิตหนึ่ง ถ้าคุณ
จะอยู่เป็ นส่วนหนึ่งกั บธรรมชาติจะอยู่ให้โลกมีสุขภาวะที่ดี เรา
ก็ต้องแก้ที่ต้นเหตุซึ่งคือระบบของเรา แทนที่จะเป็น Cradle to
Grave เราต้องมองระบบของธรรมชาติแล้วทำ�ให้เป็ น Cradle
to Cradle จากอู่เวียนกลับมาสู่อู่
หมดเวลานิ่งเฉย
ตอนนี้เราจำ�เป็นจะต้องเรียนรู้ และเข้าใจธรรมชาติมากกว่า
ยุคไหนๆ หากไม่รู้เราจะไม่สามารถปรับตัวเข้ ากับเขาได้ คุณ
อาจจะมีชีวิตทันสมัยแต่ว่าระบบใหญ่ที่ขับเคลื่อนชีวิตคุณต้อง
ดีไซน์ออกมาแล้วว่าต้องไม่ทำ�ลายธรรมชาติ อยู่อย่างสอดคล้อง
กับวิถี ของธรรมชาติท้องถิ่นได้ นี่เป็นปัญหาใหม่ที่บรรพบุรุษของ
เราไม่เคยเจอมาก่ อน เราต้องมีความสร้างสรรค์ ถามว่ายาอะไร
ที่จะมารักษาโลกก็คือธรรมชาติ เราต้องไปเข้าใจธรรมชาติและ
เรียนรู้ธรรมชาติ โจทย์ ใหญ่คือเราจะอยู่กั บธรรมชาติอย่างไร
9