Read me 13 - page 16

| Read Me 13 16
นี่ คือร้านรั บปั้นต้ นแบบภาพผนังหินทราย ตั้ งต้น ๑
ร้านที่ มีผู้ประกอบการค้าหินทรายเทียม จองคิวให้ เขา
ปั้ นงานกันข้ามปี โดดเด่นด้วยความมีชีวิตของตัวละคร
ในภาพ ไม่ว่าจะเป็นคน สัตว์ หรือความพลิ้วไหวของพุ่มไม้ พวกเขา
ลุกออกมามีชี วิตและลมหายใจของตัวเอง ซึ่งแม้แต่ ก้อนดินก็ไม่
สามารถขวางกั้นจิตวิญญาณนั้นได้
อาจารย์ สมาน แสงทอน หนุ่มใหญ่ เจ้าของเสียงเนิบช้ า
วัย 54 ปี คือผู้ สร้างชีวิตพวกเขา ด้วยการทำ�งานอยู่ ในร้าน
ชื่อดังอย่าง ร้านดินเผา ซึ่งมีอาจารย์พิศป้อมสินทรัพย์ เป็นผู้ก่อตั้ง
สมัยเป็นนักศึกษา จึงสะสมประสบการณ์ เรื่อยมา จนเปิ ดร้านขาย
เครื่องประดับ กรอบรูป แจกัน และที่ฮิตที่สุด คื อตัวอักษร
ดินเผาภาษาไทย เจ้าแรกในด่านเกวียน จั งหวัดนครราชสีมา
อยู่ช่วงหนึ่ ง แต่หลั งจากเกิดการลอกเลี ยนแบบ ประกอบกับ
ดินเผาหมดความนิยม ร้านจึงปิดตัวลง
หลังจากนั้น ร้านตั้งต้น ๑ จึงถือกำ�เนิดขึ้น พร้ อมกับการรับ
ปั้นต้ นแบบผนังหินทราย โดยนำ�ดิ นที่ปั้ นเสร็จแล้วไปเผา แล้ว
สร้างบล็อกด้วยยางพารา ก่อนจะถูกเทด้วยปูนขาวผสมทรายลง
ในบล็อก ออกมาเป็นสินค้า นำ�ไปตกแต่งผนัง กำ�แพงบ้าน ตาม
ความนิยมในยุคนี้
“งานต้นแบบเป็นงานที่ต้องเรียนพื้ นฐานทางด้านศิ ลปะ
ซึ่งต้องมีทั้ งภาคทฤษฎีและปฏิบัติประกอบกันจึงจะทำ�งานได้ดี
ทฤษฎีก็ยกตัวอย่ างเช่น กายวิ ภาค คือเรื่องสรีระของคน สัตว์
หรือสิ่งของ เป็นต้น ส่วนปฏิบัติ คือวิชาวาดเส้น ไม่ว่าสิ่งของใดๆ
ก็ตามที่เราจะปั้ น เราต้องทำ�ให้มันรู้สึกมีรูปทรงงดงาม บางชิ้ น
มีความแข็ง ความหนา ความนิ่มนวล”
ส่ วนสิ่งที่ สำ�คั ญอีกอย่ างหนึ่ งของการทำ�งาน ก็ คื อ
แรงบันดาลใจ เพื่อตอบโจทย์ที่ผู้จ้างสั่งไว้ เช่น เรื่องเล่าครอบครัว
ช่ างปั้นดิ นเผา ต้ องมี พ่อขึ้นรูปเครื่องปั้ น แม่ หมุนพะมอน
(แป้นหมุน) ลู กคนเล็กนอนในอู่ ลูกชายลูกสาวเอาโอ่งขึ้ นเกวียน
เตาเผา เป็นต้น อาจารย์ก็สร้างเรื่องเพิ่ มว่าพ่อต้องแต่งตัวเก่าๆ
ขาดๆ อยู่ในท่าทางชันเข่า ใช้เท้ าคอยหยุดการหมุ นของพะมอน
มีปิ่นโต แขวนอยู่บนกิ่ งไม้ มีสุนัขไทย เป็นต้น
“เราเป็ นตั วกลางระหว่างดิ นและคน เวลาเราปั้นพุ่ มไม้
เราเหมือนหลงอยู่ในเขาวงกต เวลาเราปั้ นลิง เราคือลิงตัวนั้ น
ถ้าคนมองแล้วรู้ สึกเหมือนที่ เรามองได้ นั่ นคือเราสื่ อสารได้”
อาจารย์เปรียบเปรยความรู้สึกเวลาปั้นงานให้ฟัง
ด้วยความที่งานปั้ นต้นแบบคือการสร้างบล็ อกเพื่อทำ �ซ้ำ�
เนื้ องานจึงต้ องมี ความแข็งแรง และละเอี ยดละอ่อนใน
รายละเอี ยด จนสามารถดึงดูดความสนใจของลูกค้า บางครั้ง
การสร้างต่อชิ้นก็ใช้เวลาเกือบเดือน งานส่วนใหญ่เป็นงานสื่อสาร
เกี่ยวเนื่องกั บวัฒนธรรม เช่น ช้างไทย ต้องมีจำ�นวนเป็นเลขคี่
หน้าตายิ้มแย้ ม มีความสุข บันไดต้องมีจำ�นวนขั้นเป็ นเลขคี่
ม้าต้องควบโจนทะยานและมี 8 ตัว ตำ�นานด่านเกวียนต้องสื่อถึง
วัฒนธรรมสมัยก่ อน เช่น ใช้เกวียนเดิ นทาง เป็นต้น
“งานดินเผามีโอกาสที่ จะสูญเพราะไม่มีคนทำ�ต่ อ และมีวัสดุ
อื่นมาแทนที่ เช่น ไฟเบอร์ พลาสติก เราเป็นช่างปั้น ก็ต้องทำ�งาน
ให้ดี เพื่อพั ฒนางานให้ดีขึ้น เวลาเราทำ�แล้วมีคนรู้สึกเหมือนเรา
ชมว่าสวย เอ๊ ะ... ตรงนี้ทำ�ยังไง เราจะมีความสุข แต่ถ้าบอกว่า
อย่างงั้ น อย่ างงั้นแหละ ไม่ เห็นสวยเลย แบบนั้ นเราไม่ มี
ความสุขหรอก เพราะเราไม่สามารถสื่อสารได้”
ร้านตั้งต้ น ๑ อำ�เภอโชคชัย จั งหวัดนครราชสีมา
โทร. 08-1669-2889
ช่างปั้นต้นแบบ
นักสื่อสารวัฒนธรรม
ผ่านก้อนดิน
เรื่อง: กมลพร สุ นทรสีมะ
ภาพ: ศรัทธา แสงทอน