Read me 24 - page 31

ภาพถ่ายสามารถบอกเล่าเรื่องราวอะไรได้บ้าง
พูดถึงภาพถ่าย คนส่วนใหญ่จะคิดถึงภาพวิวทิวทัศน์ ภาพเพื่อ
การโฆษณาสินค้า ภาพถ่ายในแง่ของความสวยงาม แต่ภาพถ่ายของ
ผม เรียกว่า ‘ภาพถ่ายร่วมสมัย’ ซึ่งจะสอดแทรกเนื้อหาวิพากษ์วิจารณ์
สะท้ อนความเป็นไปของสังคม การเมือง ชี วิต ท� ำให้เกิ ดบทสนทนา
ระหว่างภาพถ่ายกั บผู้รับชม เกิดการแสดงความคิ ดเห็น เกิดการแลก
เปลี่ยนแนวความคิดเห็นผู ้รับชมจะถูกกระตุ้นให้ต้ องคิดในประเทศไทย
ช่างภาพร่วมสมัยยังมีสัดส่วนที่น้อยแต่ภาพถ่ายลักษณะนี้ คนรุ่นใหม่จะ
ชอบ เพราะท้าทายการตีความซึ่งมีนัยยะซ่อนอยู่ในนั้น
คนรุ่นใหม่หันมาสนใจในเรื่องของการถ่ายภาพมากขึ้น
สามารถดูได้จากการเรียนการสอนในปัจจุบัน สมัยก่ อนยังไม่มี
สาขาวิชาการภาพถ่ายในแง่ ของศิลปะมีเพียงแค่ด้านเทคนิคของกล้อง
เรียนด้ านอุปกรณ์ แต่ในปัจจุบันมีวิ ชาการถ่ายภาพในด้านศิลปะหรือ
นิเทศศิลป์ ในเกือบทุ กมหาวิทยาลัย นั่นหมายความว่าความสนใจของ
คนก็ มีมากขึ้นเรื่ อยๆ ไม่นับถึงบุคคลที่ มีความชอบความสนใจส่วนตัว
อาจเพราะคนในทุกวันนี้มีอุปกรณ์เครื่องมือที่ง่ายขึ้นทุกคนสามารถเป็น
ช่างกล้องได้ ยุคดิจิตอลท�ำให้ช่องว่างนี้หมดไป
ในยุคนี้เพียงแค่ทุกคนมีกล้อง ทุกคนก็สามารถเป็นช่างภาพได้
ผมขอเปรียบเหมือนนักเขียนทุกคนเขียนหนังสือได้ แต่ไม่ใช่ว่ า
ทุกคนเป็นนักเขียน เช่นเดียวกันคนที่มีกล้ องทุกคนก็ ไม่ใช่ช่างภาพการ
เป็นช่างภาพต้องอาศัยองค์ ประกอบมากกว่านั้นอาศัยความสนใจความ
คิดที่มากกว่าทุ กคนถ่ายรูปได้ แต่ไม่ใช่ทุกคนจะเป็ นมืออาชีพ
นอกเหนือจากการแสดงงานของตั วเองแล้ว ยังคงจั ดแสดง
นิทรรศการภาพถ่าย ‘ค้นหาครูถ่ายภาพไทย’ มาอย่างต่อเนื่อง
อยากให้ช่ วยเล่าถึงความเป็นมาของโครงการนี้
ในตอนที่ผมสอนหนั งสือในมหาวิทยาลัย พบว่าต�ำราการเรียน
การสอนเรื่องภาพถ่ายในประเทศไทยมี น้อยมาก จนพูดได้ว่าไม่มีเลย
ไม่มีข้อมูลใดๆ ให้ศึ กษาซึ่งเป็นเรื่องน่าตกใจมาก แหล่งข้อมูลของไทย
เท่าที่พอหาได้คือหนังสือรวบรวมประวัติ ศาสตร์ภาพถ่ายไทยชื่อว่า สมุด
ภาพเมืองไทย รวบรวมโดยอเนกนาวิกมูลซึ่ งเป็นภาพถ่ายสมัยรัชกาล
ที่ 3ถึง รัชกาลที่ 7และมีหนังสือของอาจารย์ ศักดาศิริพั นธุ์ แต่ก็ยังเป็ น
เรื่องเกี่ยวกับเทคนิคและศิลปะมากกว่าจะรวบรวมผลงานของศิลปิน
ครั้งหนึ่งโดยบังเอิญผมได้ไปร่วมงานครบรอบ 50 ปี สมาคม
ภาพถ่ายแห่งประเทศไทย ได้ไปเจอช่ างภาพยุคเก่าที่มีผลงานน่าสนใจ
บนถนนสีลมย่ านธุ รกิจของกรุ งเทพมหานคร
เป็ นที่ตั้ งของแกลเลอรี่ภาพถ่ายเล็ กๆ เนื้อที่ ประมาณหนึ่ง
คูหา เบี ยดแทรกอยู่กับอาคารหลังอื่นๆ หากแต่แนวคิดของ
แกลเลอรี่แห่งนี้ที่สะท้อนถึงระบบทุนนิยม และการตั้งคำ�ถาม
ต่อความเป็นไปของสังคม ทั้ งหมดนี้ดูช่างขั ดแย้งกับสถานที่
รอบข้างอย่างน่าประหลาด ราวกั บบุรุษผู้ลุกขึ้นยืนพูดความ
จริง สะท้อนให้สังคมรับรู้ และตระหนักถึงเพื่อนมนุ ษย์ด้วยกัน
อย่างจริงใจ
หากแท้จริ งแล้ว มานิต ศรีวานิชภูมิ ผู้เป็นทั้ งนัก
ถ่ายภาพ นักเขียน ศิลปินอิสระ และนักเคลื่อนไหวทางสังคม
ผู้ก่อร่างสร้าง Kathmandu Photo Gallery แห่งนี้ขึ้นมาต่าง
หาก ที่ ใช้ผลงานภาพถ่ายทั้ งหมดพูดความจริง และสะท้อน
สังคมเบื้องหน้า
ในยามคล้อยบ่าย เสียงวุ่นวายข้างนอกย่านธุรกิจ
ค่อยๆ สงบลง เสียงของช่างภาพผู้นี้ ก็ค่อยๆ เล่าเรื่อง ไม่เพียง
แค่นั้ น ภาพนิ่งทั้งหลาย ก็ราวกับจะเคลื่อนไหวด้วยเช่นกัน
บ้ านเมื องเราไม่ ค่ อยส่ ง
เสริ มให้ สร้ างองค์ ความ
รู้ เรามีศิ ลปินชั้ นครู แต่
ไม่มีองค์กรเพื่อสร้ างองค์
ความรู้ให้คนรุ่นหลัง
"
"
31