อ่อนหัตถ์ - page 27

27
การเปลี่ยนแปลงทางสังคมที่เหล่านักศึกษาจีนคาดหวังว่า
จะเกิดขึ้นจ�ำต้องเผชิญกับอุปสรรคที่ยิ่งใหญ่ ที่สุด นั่นคืออ�ำนาจที่
อยู่ในมือของเหล่าสมาชิกอาวุ โสของพรรคคอมมิวนิสต์ เปรียบได้
กับก�ำแพงขนาดใหญ่ที่ มีรากฐานแข็งแรงเกินกว่าที่มวลชนจะ
สามารถโค่นล้มได้ด้วยตนเอง แม้จะได้การสนับสนุนจากหนึ่งใน
ผู้ที่ มีอ�ำนาจในพรรคอย่างจ้าวจื่อหยางผู ้ที่เลื อกแทงม้าข้าง
ประชาธิปไตย การเปลี่ยนแปลงก็ยังเกิดขึ้ นได้ยาก อ�ำนาจที่ถูก
ยึดโยงอยู่กับคนไม่กี่คนจึงยั งเป็นสิ่งที่ กุมชะตาของประเทศจีน
ตั้งแต่สมัยก่ อนเปลี่ยนแปลงการปกครองมาจนถึงปัจจุบั น
พลังของนักศึ กษาและมวลชนถึงแม้ว่าจะมีอ�ำนาจในการ
ต่อรองอยู่ในระดับหนึ่ ง กระนั้นก็ตาม สิ่งนั้ นก็ไม่อาจเที ยบได้กับ
นิ้วชี้ของคนเพี ยงไม่ กี่คนที่มี อ�ำนาจในการออกค� ำสั่งประหัต
ประหาร เมื่อผู้ ที่กุมอ�ำนาจสู งสุ ดในขณะนั้ นคื อเติ้งเสี่ยวผิ ง
รัฐบุรุษอาวุโสของพรรคคอมมิวนิสต์จีน การตั ดสินใจกวาดล้าง
ของเติ้งร่วมกับสมาชิกพรรคคนอื่นๆ จึงมีพลั งมากเสียยิ่ งกว่า
จ�ำนวนของมวลชน สิ่งนี้ท�ำให้เราได้เห็นว่า แม้ในโลกสมัยใหม่
ธรรมเนียมของอ�ำนาจและการปกครองยั งคงรักษารูปแบบเดิม
ของมันไว้ได้ อย่างครบถ้วน หรือถึ งแม้จะมีการเปลี่ยนแปลง
ก็เป็นการเปลี่ยนแปลงที่น้อยมาก การกระจุกตัวของอ�ำนาจยัง
คงมีอิทธิพลอยู่เหนือความเห็นของส่วนรวมในหลายๆ ประเทศ
ในสังคมคอมมิวนิสต์ที่แม้จะสถาปนาตัวเองว่าเป็นสังคมที่เน้น
ในหลั กของความเท่าเทียม แต่เมื่ อลองเปรี ยบเทียบดูแล้ ว
รูปแบบของอ�ำนาจแทบไม่ต่างไปจากสั งคมจีนในสมัยราชวงศ์
เลยแม้แต่นิดเดียว สังคมจี นยังคงเป็นสังคมที่ยึดถื อในระบบของ
ชนชั้ นอย่างเข้ มข้ น หน้ากากของความเท่าเที ยมที่ พรรค
คอมมิวนิสต์จี นได้สร้างขึ้นจึ งถูกฉีกกระชากลงเมื่อการประท้วง
ของนักศึกษาปะทุ ขึ้น นิ้วชี้ของคนตัวเล็กๆ นับแสน ย่อมไม่อาจ
เทียบได้กับนิ้วชี้ของผู้ยิ่งใหญ่ อ�ำนาจจึงยังเป็นสิ่งที่ มีชัยอยู่เสมอ
ในประวัติศาสตร์ ของมนุษย์
ในสังคมปั จจุบัน พลังของมวลชนยังคงเป็นสิ่งที่จ� ำเป็น
อยู ่หรื อไม่ ในการสร้างความเปลี่ยนแปลงให้ กับสั งคม? หรือ
เราจ�ำเป็นต้องรอให้มีนิ้วชี้ของผู้มีอ�ำนาจเท่านั้นเข้ามาดลบันดาล
ให้เกิ ดการเปลี่ยนแปลง? ในสมัยก่อนที่สื่อสามารถถูกควบคุม
ได้โดยง่ ายโดยภาครัฐ การแสดงออกของสื่ อจึงต้องถูกจ� ำกัด
บทบาทเพื่อให้สอดรับกับหน้าที่ในการคงไว้ซึ่ งอ�ำนาจของผู้น�ำ
แต่ในโลกปัจจุบันที่สื่อมีความเป็นอิสระจากระบอบการปกครอง
มากขึ้น มวลชนย่อมมีหนทางใหม่ๆ ที่จะแสดงออกซึ่งความคิด
เห็นทางการเมืองของตนได้มากขึ้ น การกระจายข่าวสารเป็น
ไปได้โดยสะดวกโดยไม่ต้ องผ่านการตรวจสอบของรั ฐบาล
การสื่อสารจึงกลายเป็นอ�ำนาจใหม่ที่ถูกเปลี่ ยนมาอยู่ในมื อของ
ประชาชน การเปลี่ ยนแปลงย่อมเป็นไปได้หากเกิดการคาน
อ�ำนาจระหว่างขั้วอ�ำนาจเก่ากับขั้วอ�ำนาจใหม่ที่ เกิดจากการ
สื่อสาร ผู้น�ำไม่สามารถใช้เครื่องมือเดิมอย่างความรุนแรงปิดปาก
ประชาชนในรัฐได้อีกต่อไป
เทียนอั นเหมินคือบทเรียนที่เราจ�ำเป็นต้องเรียนรู้ เพื่ อที่จะ
ท�ำให้ เราได้เข้าใจว่าอ�ำนาจเมื่ออยู ่ในมื อของบุ คคลกลุ่มใด
กลุ่มหนึ่ง มั นอาจน�ำความเสื่ อมสลายมาสู่วงสังคมโดยรวม
เหล่านักศึกษาที่ต้องสังเวยชีวิตให้กับอ�ำนาจเหล่านั้นย่ อมไม่อาจ
ลุกขึ้นมาเพื่อชี้แจงสิ่งใดได้ อีก นอกจากจะบอกเราว่ า ครั้งหนึ่ง
โลกเราเคยต้องเผชิญกั บทุกข์โศกมากมายจากสิ่งที่ เราเรียกว่ า
อ�ำนาจ นั่นเอง
ภาพถ่ายวันที่ 4 มิถุ นายน 2532
เด็กสาวได้รั บบาดเจ็บจากการปะทะ
ระหว่ างทหารและนักศึกษาที่จั ตุรัส
เทียนอันเหมิน กรุ งปักกิ่ ง